Sylwia Moreu-Żak | Co do zasady

Zgodnie z założeniami ustawodawcy ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego ma na celu przede wszystkim wzmocnienie gospodarstw rodzinnych, zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego kraju, a także wspieranie zrównoważonego rolnictwa, z naciskiem na ochronę środowiska naturalnego. Dlatego ustawa przewiduje surowe sankcje za naruszenie jej przepisów: nieważność czynności prawnej lub przymusowy wykup nieruchomości rolnej.

Przed każdą transakcją sprzedaży udziałów i akcji niezbędna jest jej analiza w kontekście ograniczeń w obrocie udziałami wynikających z ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. W przypadku gdy któraś ze spółek zależnych ma nieruchomość rolną (co najmniej 5 ha), może zaistnieć konieczność zawiadomienia KOWR. Brak zawiadomienia skutkuje nieważnością transakcji.
 

Procedura uzyskiwania zgody na nabycie nieruchomości rolnej jest bardzo sformalizowana. Nie każdy podmiot może wystąpić z wnioskiem o nabycie nieruchomości rolnej. Nie może tego zrobić np. spółka prawa handlowego zainteresowana rozpoczęciem działalności rolniczej. Ponadto wprowadzono ścisłe wymogi, za jaką cenę zbywca może oferować nieruchomości rolne do sprzedaży.

Od 1 stycznia 2026 r. każda nowa inwestycja wielorodzinna będzie musiała umożliwiać organizację miejsca doraźnego schronienia w sytuacji kryzysowej. Organy ochrony ludności będą też miały obowiązek wskazać, które spośród istniejących lub planowanych obiektów budowlanych mogą służyć jako schrony, ukrycia i miejsca doraźnego schronienia.

Ostatnia duża nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uporządkowała i usprawniła procedurę planistyczną. Obok rewolucyjnych zmian – takich jak zastąpienie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego planem ogólnym oraz strategią rozwoju gminy, a także wprowadzenie zintegrowanych planów inwestycyjnych jako szczególnego rodzaju miejscowego planu przygotowanego z inicjatywy prywatnych inwestorów – wprowadzono ogólnokrajowy rejestr urbanistyczny oraz uporządkowano i rozszerzono katalog narzędzi partycypacji społecznej, czyli sposobów prowadzenia dialogu publicznego nad projektami aktów planowania przestrzennego.

Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wprowadziła szczególną formę planu miejscowego, jaką jest zintegrowany plan inwestycyjny. Pozwoli on gminom oraz inwestorom na większą swobodę w lokalizowaniu inwestycji, niezależnie od ustaleń istniejącego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Docelowo zintegrowanymi planami inwestycyjnymi zostaną zastąpione uchwały o lokalizacji inwestycji mieszkaniowej wydawane w trybie specustawy mieszkaniowej (uchwały takie można wydawać do końca 2025 r.). Zintegrowany plan inwestycyjny może zostać uchwalony dla każdego rodzaju inwestycji, nie tyko inwestycji mieszkaniowej.

Zgodnie z nowelizacją ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 7 lipca 2023 r. studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zostanie zastąpione planem ogólnym oraz strategią rozwoju gminy (przepis nakładający na gminy obowiązek uchwalenia strategii rozwoju wchodzi w życie 1 stycznia 2026 r.). Wprowadzenie planów ogólnych ma zwiększyć władztwo planistyczne gmin w zakresie kreowania polityki przestrzennej.

Wybór modelu wynagrodzenia jest jednym z kluczowych elementów umowy o roboty budowlane. W rynkowej praktyce funkcjonuje kilka mechanizmów ustalania sposobu wynagrodzenia, z których każdy ma wady i zalety. Ważne jest, aby wybrany model wynagrodzenia odpowiadał specyfice i zakresowi prac oraz uwzględniał interesy obu stron umowy.

Coraz więcej najemców dostrzega przewagę najmu instytucjonalnego nad wynajmem od osób prywatnych. Przyczyną jest bezpieczeństwo i stabilność stosunku najmu, atrakcyjny standard oferowanych lokali oraz pakiet usług związanych z zarządzaniem lokalami. Pytanie brzmi, jakiego typu umowę zawrzeć w takim stosunku najmu.

Ustawodawca w 2022 r. wprowadził szereg istotnych zmian w prawie budowlanym. Najważniejsze z nich dotyczą dalszej cyfryzacji procesów administracyjnych w obszarze budownictwa. Wprowadzono m.in. możliwość prowadzenia dziennika budowy oraz cyfrowej książki obiektu w postaci elektronicznej, a także elektroniczny centralny rejestr osób posiadających uprawnienia budowlane. Ponadto uproszczono procedury administracyjne w zakresie budowy domów jednorodzinnych o powierzchni zabudowy do 70 metrów kwadratowych oraz implementowano nowe obowiązki w zakresie charakterystyki energetycznej budynków.

Od 29 czerwca 2022 r. można przenieść na inny podmiot prawa i obowiązki wynikające z trzech rodzajów decyzji wydawanych na podstawie ustawy o drogach publicznych. Chodzi o decyzje zezwalające na: lokalizację lub przebudowę zjazdu z drogi publicznej, umieszczenie w pasie drogowym urządzeń i reklam, zajęcie pasa drogowego na cele niezwiązane z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg. Taką zmianę wprowadziła ustawa z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu oraz niektórych innych ustaw.

Polacy z dużym zaangażowaniem udzielają pomocy uchodźcom z Ukrainy, w tym udostępniając im swoje mieszkania. Pojawia się jednak obawa, że takie nieodpłatne i grzecznościowe udostępnienie mieszkania może się wiązać dla właściciela z negatywnymi konsekwencjami, w szczególności z koniecznością prowadzenia długotrwałej eksmisji, jeśli uchodźca odmówi opuszczenia lokalu. W naszej ocenie w zaistniałej nadzwyczajnej sytuacji warto posłużyć się instytucją prekarium.