ochrona zdrowia | Co do zasady

Prace nad unijnym pakietem farmaceutycznym dopiero nabierają tempa, a już widać, jak mocne kontrowersje budzi ten projekt. Główna oś sporu dotyczy ochrony danych rejestracyjnych leków. Ochrona ta rekompensuje ogromne nakłady finansowe na opracowanie nowych leków, ale z drugiej strony opóźnia rejestrację ich tańszych odpowiedników. Reforma ma zmienić czas trwania tej ochrony i uzależnić ją od spełnienia dodatkowych warunków.

28 sierpnia 2023 r. została ogłoszona nowelizacja ustawy o zdrowiu publicznym zawierająca istotną zmianę przepisów dla podmiotów z branży spożywczej. Po długich dyskusjach postanowiono wprowadzić bezwzględny zakaz sprzedaży napojów energetycznych osobom poniżej 18 roku życia. Zrezygnowano ostatecznie z ograniczeń reklamowych, pozostawiając jednak nowe wymogi związane z oznakowaniem napojów zawierających kofeinę lub taurynę. Nowa regulacja wymusi na producentach i sprzedawcach dostosowanie wewnętrznych procedur wprowadzania na rynek napojów energetycznych począwszy od 1 stycznia 2024 r.

Na posiedzeniu sejmowym zorganizowanym w dniu 17 sierpnia 2023 r. odbyło się ostatnie głosowanie nad ustawą, która ma uszczelnić przepisy Prawa farmaceutycznego znane pod nazwą „Apteka dla aptekarza”. Ustawa trafi teraz na biurko Prezydenta, który zadecyduje, czy stanie się ona obowiązującym prawem. Planowana zmiana przepisów (tzw. Apteka dla aptekarza 2.0) budzi liczne kontrowersje. Jej wejście w życie istotnie ograniczyłoby możliwość sprzedawania i kupowania aptek, a także sprawiłoby, że organy Inspekcji Farmaceutycznej wzięłyby pod lupę umowy franczyzowe. Sieci apteczne obawiają się, że nowe przepisy doprowadzą do wywłaszczeń.

Uregulowanie wtórnego wykorzystywania danych dotyczących zdrowia otwiera wiele możliwości badawczych i analitycznych, czego skutkiem może być przyśpieszenie postępu nauki, wprowadzenie nowych produktów i wyrobów oraz innowacji cyfrowych w sektorze ochrony zdrowia, a także ulepszenie systemu ochrony zdrowia.

Dzięki centralnej unijnej platformie e-zdrowia łączącej krajowe punkty kontaktowe w infrastrukturę MyHealth@EU i sprawnie działającym krajowym organom ds. e-zdrowia wszyscy obywatele Unii do 2030 r. mają uzyskać dostęp do swojej elektronicznej dokumentacji medycznej.

Prawdziwie transgraniczna opieka medyczna w oparciu w dokumentację medyczną, do której będziemy mieć dostęp w całej Unii dzięki interoperatywnym systemom elektronicznych danych dotyczących zdrowia. Wykorzystanie potencjału takich danych dla nauki, tworzenia nowych leków i programów terapeutycznych. To tylko niektóre korzyści obiecywane przez europejską przestrzeń danych dotyczących zdrowia.

Zgodnie z polskim i europejskim prawem wykonywanie pewnych usług wymaga zawarcia ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnoprawnej. Takim obowiązkiem są objęte podmioty wykonujące działalność leczniczą, dla których ustawodawca przewidział minimalną wysokość sumy gwarancyjnej. Czy taka suma gwarancyjna może zostać wyczerpana przez szkodę medyczną?

AdA – te trzy literki oznaczają nowelizację prawa farmaceutycznego, które uznawana jest za przełomową regulację w branży aptecznej. Stanowi ona emanację hasła „Apteka dla Aptekarza” i zarówno przed jej wejściem, jak i obecnie, wywołuje burzliwe dyskusje. Czy ostatnie precedensowe wyroki NSA przetną kontrowersje związane ze stosowaniem AdA?

Jakie prawa mają pacjenci w Polsce (w tym pacjenci z Ukrainy)? Jak powinna się zachować placówka medyczna, gdy trafi do niej pacjent z Ukrainy? Co z realizacją recept? I co z rozliczeniem świadczeń?

W 2012 r. wprowadzono do polskiego porządku prawnego restrykcyjny zakaz reklamy aptek. Zgodnie z art. 94a Prawa farmaceutycznego można jedynie informować o lokalizacji i godzinach pracy apteki lub punktu aptecznego. Za złamanie zakazu można słono zapłacić, bo aż do 50 tys. złotych. Jak wynika z orzecznictwa, zakaz reklamy jest bardzo surowo egzekwowany przez Wojewódzkich Inspektorów Farmaceutycznych, co skutkuje licznymi administracyjnymi karami pieniężnymi nakładanymi na przedsiębiorców.

Projektowane zmiany w opiece zdrowotnej dotyczą nie tylko nowych obowiązków świadczeniodawców, ale też jakości i bezpieczeństwa świadczeń medycznych. Wprowadzone mają zostać cykliczne audyty zewnętrzne i obowiązek zgłaszania zdarzeń niepożądanych. Jest to zmiana organizacyjna, ale też kulturowa: każdy pracownik szpitala musi być świadomy swojej odpowiedzialności wobec pacjentów, a wszystkie procesy muszą być zaprojektowane tak, aby pacjent był w centrum uwagi. Idea systemu pacjentocentrycznego była już w Polsce wielokrotnie dyskutowana. Do tej chwili jednak nie przyjęto nawet jednolitej definicji oraz zasad takiego podejścia. Warto więc się przyjrzeć, jak to robią inni.

Prawo dość precyzyjnie mówi, komu i w jakiej sytuacji można udzielić informacji o stanie zdrowia osoby bliskiej. Jak jednak sprawdzić tożsamość pytającego przez telefon? I czy szpital może co do zasady odmówić udzielania informacji telefonicznie?