ESG i zrównoważony rozwój | Co do zasady

19 kwietnia 2024 r. opublikowano projekt ustawy wdrażającej dyrektywę CSRD, tj. projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw (proces ustawodawczy można śledzić na stronie Rządowego Centrum Legislacji). Zasadniczą część implementacji stanowi dodanie do ustawy o rachunkowości nowego rozdziału 6c zatytułowanego „Sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju”.

Po niemal dwóch latach od opublikowania projektu Komisji Europejskiej, 26 marca 2024 r. w życie weszła „dyrektywa w sprawie greenwashingu”, czyli dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/825 z dnia 28 lutego 2024 r. w sprawie zmiany dyrektyw 2005/29/WE i 2011/83/UE w odniesieniu do wzmocnienia pozycji konsumentów w procesie transformacji ekologicznej poprzez lepszą ochronę przed nieuczciwymi praktykami oraz lepsze informowanie. Naczelnym celem wprowadzonych zmian jest ochrona konsumentów przed nieuczciwymi praktykami ze strony przedsiębiorców.

Rośnie liczba koreańskich przedsięwzięć w Polsce. Warto przy tej okazji spojrzeć na koreańską kulturę, w tym na jej najbardziej znany element, jakim jest obecnie muzyka K-pop, określana jako globalny fenomen. Warto też zwrócić uwagę na w dużej mierze dobrowolne działania tej branży w obszarze ESG.

W ostatnich latach ESG to przede wszystkim „E” – aspekty dotyczące środowiska. To one najczęściej były przedmiotem regulacji prawnych. Obecnie coraz większy nacisk kładzie się na sprawy społeczne (S) i ładu korporacyjnego (G). W zakresie tych ostatnich warto zwrócić uwagę na dyrektywę w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów spółek giełdowych, która weszła w życie pod koniec 2022 r. Dyrektywa ma zapewnić bardziej zrównoważoną reprezentację kobiet i mężczyzn wśród dyrektorów spółek giełdowych. 

W obliczu kryzysu klimatycznego wzrasta zainteresowanie zagadnieniami zrównoważonego rozwoju. To powoduje, że coraz częściej mamy do czynienia z tzw. greenwashingiem. Zwrotem tym określa się nierzetelny marketing, wprowadzający odbiorców w błąd w odniesieniu do (rzekomo) ekologicznych praktyk stosowanych przez przedsiębiorcę lub też do korzyści środowiskowych jego produktu albo usługi. Greenwashing stosowany jest zwykle w celu podniesienia atrakcyjności produktu/usługi dla odbiorcy, a w konsekwencji zwiększania sprzedaży i przyciągnięcia klientów. Nierzadko jednak prezentowanie nierzetelnych komunikatów ekologicznych wynika po prostu z niewiedzy.

Koniec ubiegłego roku obfitował w nowe regulacje zasad działania rynku energii. Sporo mówiło się także o konieczności zmian przepisów, których treść wzbudzała wątpliwości. Zmian jest jednak tak wiele, że trudno przewidzieć ich ostateczny wpływ na rynek i poszczególnych jego uczestników. Widać to szczególnie w przypadku wytwórców energii z OZE korzystających z aukcyjnego systemu wsparcia.

W listopadzie liście z drzew spadały w rytmie ESG. Najpierw Parlament Europejski, a następnie Rada Unii Europejskiej zatwierdziła projekt dyrektywy CSRD, czyli dyrektywy dotyczącej sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju. Następnie Europejska Grupa Doradcza ds. Sprawozdawczości Finansowej (EFRAG) przekazała do Komisji Europejskiej pierwszy zestaw projektów europejskich standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju.  

10 grudnia minęło czterdzieści lat od wyłożenia do podpisu Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS), która zwieńczyła wieloletnie negocjacje prowadzone w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych. Dynamicznie zmieniające się uwarunkowania geopolityczne, rozwój technologii umożliwiający pozyskiwanie surowców z dna morskiego, kryzys klimatyczny i zanik bioróżnorodności sprawiają, że Konwencja musi sprostać wymaganiom kolejnych dekad XXI wieku.

Koniec z masowym wyrzucaniem opakowań i ich marnowaniem. Zamiast tego recykling, opakowania do wielokrotnego napełniania, kaucja na butelki plastikowe i limity na jednorazówki. Takie zmiany wprowadza nowy projekt rozporządzenia Komisji Europejskiej. Zmiany mają wchodzić w życie stopniowo.

W unijnej agendzie legislacyjnej znajduje się projekt dyrektywy dotyczącej sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD). Ma ona zmienić aktualnie obowiązujące zasady raportowania, które zostały ustanowione w dyrektywie NFRD i są słabością obecnego systemu. Docelowo dyrektywa CSRD ma przyczynić się do powstania w pełni zrównoważonego europejskiego rynku.

Na dniach wejdzie w życie ustawa z 22 lipca 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania przestępczości środowiskowej. Zmienia ona zasady odpowiedzialności za popełnienie tych przestępstw przez spółki – organy ścigania nie będą musiały jak dotychczas doprowadzić najpierw do skazania osoby fizycznej powiązanej ze spółką, aby następnie móc wszcząć postępowanie przeciwko podmiotowi zbiorowemu. Zaprojektowana zmiana usuwa główną praktyczną przeszkodę, dla której organy ścigania niezwykle rzadko decydowały się na pociąganie spółek do odpowiedzialności karnej. W efekcie zmian spodziewamy się większej liczby postępowań przeciwko spółkom. Rozwiązaniem pozwalającym na zmniejszenie tego ryzyka jest środowiskowy compliance.
 

Dwa istotne projekty dyrektyw z zakresu ESG (CSDDD i CSRD) są obecnie procedowane przez unijne instytucje. Niedługo coraz więcej spółek będzie musiało uwzględniać kwestie środowiska, odpowiedzialności społecznej i ładu korporacyjnego w toku bieżącej działalności, aby nadal funkcjonować i pozostać konkurencyjnymi. To najwyższa pora dla spółek, żeby opracować i wdrożyć strategię ESG.