prawo karne | Co do zasady

Według szacunków Interpolu oraz Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska przestępczość środowiskowa stanowi czwartą co do wielkości działalność przestępczą na świecie. Przestępstwa przeciwko środowisku są również jednym z głównych źródeł dochodów przestępczości zorganizowanej. Przeciwdziałanie tym zjawiskom wymaga wypracowania wspólnego podejścia na forum europejskim.

Trwa kampania 16 Dni Akcji Przeciw Przemocy ze względu na Płeć. Z tej okazji rozmawiamy z adwokatem dr Arturem Pietryką z praktyki karnej kancelarii Wardyński i Wspólnicy o niezbędnych zmianach w polskim prawie.

Rozmowa z adwokatem Filipem Rakiem z praktyki karnej kancelarii Wardyński i Wspólnicy – o roli wartości w pracy prawnika, ochronie grup mniejszościowych, prawach osób LGBTIQ oraz potrzebnych zmianach w polskim prawie antydyskryminacyjnym.

2 września 2022 r. polskie Ministerstwo Sprawiedliwości opublikowało projekt daleko idących zmian w odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, które mają wyeliminować wymóg prejudykatu w odniesieniu do wszystkich przestępstw i przestępstw skarbowych, za które będą mogły odpowiadać podmioty zbiorowe. O zmianach i planowanych zmianach piszemy w zaktualizowanej wersji naszego przewodnika o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych w Polsce.

Niełatwo wytłumaczyć komuś, komu nie przedstawiono zarzutu popełnienia przestępstwa, że nie może dysponować swoimi pieniędzmi, a stan ten może trwać miesiącami. Warto jednak wiedzieć, że instytucja powodująca taki skutek z powodzeniem funkcjonuje w polskim prawie i może dotykać zarówno osoby fizyczne, jak i spółki.

Do polskich prokuratur i sądów trafia coraz więcej wniosków z innych państw o ekstradycję osób ściganych, znajdujących się na terytorium Polski. Osoby te często nie wiedzą nawet, że są poszukiwane przez organy ścigania innych krajów, które chcą pociągnięcia ich do odpowiedzialności karnej czy też wykonania już orzeczonych kar.

Na dniach wejdzie w życie ustawa z 22 lipca 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania przestępczości środowiskowej. Zmienia ona zasady odpowiedzialności za popełnienie tych przestępstw przez spółki – organy ścigania nie będą musiały jak dotychczas doprowadzić najpierw do skazania osoby fizycznej powiązanej ze spółką, aby następnie móc wszcząć postępowanie przeciwko podmiotowi zbiorowemu. Zaprojektowana zmiana usuwa główną praktyczną przeszkodę, dla której organy ścigania niezwykle rzadko decydowały się na pociąganie spółek do odpowiedzialności karnej. W efekcie zmian spodziewamy się większej liczby postępowań przeciwko spółkom. Rozwiązaniem pozwalającym na zmniejszenie tego ryzyka jest środowiskowy compliance.
 

1 września 2022 r. wchodzi w życie ustawa z 22 lipca 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania przestępczości środowiskowej. Nowelizacja zaostrza dotychczasowe zasady odpowiedzialności za przestępstwa oraz wykroczenia przeciwko środowisku, jak również przyznaje dodatkowe uprawnienia organom Inspekcji Ochrony Środowiska. Zmiany są odpowiedzią na zauważalny wzrost liczby przestępstw środowiskowych i zmierzają do odwrócenia tej tendencji.

7 lipca br. Sejm uchwalił kolejną nowelizację Kodeksu karnego. Wprowadza ona żywo komentowaną propozycję orzekania przepadku pojazdów, którymi poruszali się nietrzeźwi lub odurzeni sprawcy przestępstw komunikacyjnych. Orzekana przez sąd karny zmiana właściciela z kierowcy na Skarb Państwa ma wspomóc wymiar sprawiedliwości w skutecznej walce z piratami drogowymi i ograniczyć liczbę przestępstw popełnionych przez pijanych kierowców. Zmianami zajmuje się obecnie Senat, który może jeszcze wprowadzić poprawki. Już jednak dziś można przewidywać, że orzekanie przepadku pojazdów będzie napotykać trudności.

Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał 21 grudnia 2021 r. wyrok w sprawie Stołkowski przeciwko Polsce (skarga nr 58795/15), stwierdzając naruszenie przez Polskę prawa własności skarżącego. Sprawa dotyczyła długotrwałego zabezpieczenia majątkowego na samochodzie skarżącego w ramach prowadzonego przeciwko niemu postępowania karnego, co poskutkowało dziesięciokrotnym spadkiem wartości pojazdu. Wobec tego Trybunał, odwołując się do zasad rządzących prawem własności, rozstrzygnął, kiedy zabezpieczenie majątkowe na samochodzie może być nieadekwatne, mimo istniejącego interesu publicznego oraz podstawy prawnej do stosowania takiego środka.

Gry umożliwiające rozgrywkę wieloosobową (tzw. gry multiplayer) są coraz istotniejszym segmentem rynku. Za ich popularność w dużej mierze odpowiadają wszelkiego rodzaju funkcjonalności, które pozwalają graczom porozumiewać się w trakcie rozgrywki, takie jak komunikacja głosowa czy czaty tekstowe. Choć interakcja między graczami jest pożądana – zarówno przez samych graczy, jak i producentów gier – może się ona wiązać z niewłaściwymi, a nawet bezprawnymi zachowaniami graczy. Co w takiej sytuacji ma zrobić podmiot udostępniający grę online?

Serwisy informacyjne na całym świecie codziennie donoszą o skandalach i śledztwach dotyczących podmiotów gospodarczych, praniu pieniędzy przy pomocy podstawionych spółek mających siedziby w rajach podatkowych, zatrzymaniach wysokich rangą menedżerów i wielomilionowych ugodach podpisywanych ze śledczymi przez dużych graczy rynkowych. Czy to przejaw klęski w walce z przestępczością na tle korporacyjnym, czy może raczej organy zajmujące się jej zwalczaniem coraz lepiej sobie radzą z powierzonymi im zadaniami?