bankowość i finansowanie | Co do zasady

Żądanie gwarancji zapłaty może pojawić się na biurku inwestora znienacka, powodując liczne komplikacje. Czasem wykonawcy składają takie żądanie, żeby mieć pretekst do odstąpienia od umowy. Zaczyna się wtedy wyścig z czasem, żeby nie dać im tego pretekstu. Można też zawczasu wybrać komercyjne rozwiązanie problemu, czyli linię gwarancyjną w umowie kredytowej.

Obowiązująca od 1 lipca 2022 r. nowa ustawa deweloperska rozszerza zakres bankowej kontroli przedsięwzięcia deweloperskiego przed wypłaceniem deweloperowi środków należnych za dany etap inwestycji. Przepisy nie są jednak precyzyjne i nie wiadomo, czy bank musi powtórzyć kontrolę, gdy nabywca z opóźnieniem wpłacił środki na otwarty mieszkaniowy rachunek powierniczy.
 

W niektórych transakcjach finansowania – z różnych powodów związanych ze strukturą danej transakcji i ustaleniami komercyjnymi stron – czasem oferowane są mniej typowe aktywa jako przedmiot zabezpieczenia wierzytelności podmiotu finansującego. W takich sytuacjach strony muszą przemyśleć, jak dobrać instrumenty prawne do implementacji uzgodnień komercyjnych w przedmiocie zabezpieczeń. Ciekawym aktywem z uwagi na specyficzne regulacje ustawowe są jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym. 

Nowa ustawa deweloperska (ustawa z dnia 20 maja 2021 roku o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym) w znacznym stopniu modyfikuje prawa i obowiązki banków w związku z realizacją przedsięwzięć deweloperskich. Nowe regulacje istotnie zwiększają zakres praw i obowiązków banków, co będzie się wiązać z większym nakładem czasu i pracy po ich stronie. Skutkiem wprowadzonej regulacji może być zatem wzrost kosztu udziału banku w realizacji inwestycji.

Pandemia utrudnia organizację tradycyjnych „closingów”. Wcześniej w typowych transakcjach finansowania nie było problemu z fizycznym spotkaniem się stron w celu podpisania kompletu dokumentacji finansowej, w tym dokumentów zabezpieczenia (np. umowy zastawu czy oświadczenia o ustanowieniu hipoteki). Można powiedzieć, że taki sposób procedowania był wręcz pożądany przez niektórych klientów. Pandemia zmieniła punkt widzenia, sprawiając, że więcej uwagi poświęca się możliwości zdalnego podpisywania umów.

Cesja praw na zabezpieczenie jest bardzo popularnym sposobem zabezpieczenia wierzytelności na polskim rynku. Wynika to z dużej elastyczności tego instrumentu i braku większych formalności, takich jak rejestracja w sądzie. W skrócie rzecz ujmując, cesja taka polega na przeniesieniu na kredytodawcę wierzytelności, które przysługują kredytobiorcy względem osób trzecich (np. wierzytelności z tytułu sprzedaży towarów). Jeśli kredyt nie jest spłacany w terminie, wpływy z wierzytelności przelanych na zabezpieczenie mogą służyć do zaspokojenia roszczenia kredytodawcy. Czy jednak w ten sposób można również przenieść prawa z weksla?

Przedsiębiorcy dotknięci Covid-19 gorączkowo szukają pomocy. Dużą popularnością cieszą się bezpośrednie formy pomocy takie jak tarcza finansowa lub „postojowe”. Tymczasem od niedawna działa inny instrument tarczy antykryzysowej, czyli gwarancja spłaty kredytów udzielana przez Bank Gospodarstwa Krajowego średnim i dużym przedsiębiorcom z Funduszu Gwarancji Płynnościowych. Program o wartości ponad 100 mld złotych ma zachęcać banki komercyjne do udzielania nowych kredytów na cele płynnościowe.

W nowej rzeczywistości gospodarczej przedsiębiorcy, którzy zaciągnęli kredyty, mogą zadawać sobie wiele pytań. Czy istniejące kredyty nadal będą wypłacane? Czy kończący się kredyt obrotowy zostanie przedłużony? I czy stan epidemii pozwala nie spłacać zaciągniętego kredytu?

16 marca Związek Banków Polskich opublikował komunikat w sprawie działań pomocowych podejmowanych przez banki w związku z pandemią COVID-19. Komunikat jednoznacznie wskazuje, że banki dostrzegają konieczność pilnych działań w odpowiedzi na przewidywane trudności kredytobiorców w spłacie zobowiązań. Jednocześnie banki zapewniają klientów, że takie działania będą polegały na wprowadzeniu uproszczonych i odformalizowanych działań pomocowych dla kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej w związku z pandemią koronawirusa.

Jedną z kluczowych kwestii absorbujących ostatnio opinię publiczną, a zwłaszcza banki i ich kredytobiorców detalicznych, była przyszłość kredytów walutowych, szczególnie tych denominowanych lub indeksowanych do franków szwajcarskich. Po tym, jak potyczki polityków wokół tematu „frankowiczów” nie przyniosły konstruktywnego rozwiązania problemu, uwaga skupiła się wokół toczących się sporów sądowych między bankami a kredytobiorcami. Długo wyczekiwany wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE został opublikowany 3 października 2019 r., a w ślad za nim zostały wydane pierwsze orzeczenia polskich sądów. Niezależnie od wszelkich spekulacji i subiektywnych oczekiwań wiązanych z tym wyrokiem, warto zastanowić się, co tak naprawdę orzeczenie TSUE może zmienić w położeniu zainteresowanych stron, tj. kredytobiorców oraz pierwotnych i wtórnych wierzycieli.

Na początku roku weszła w życie ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. nowelizująca szereg ustaw, w tym Prawo bankowe, pod kątem wzmocnienia nadzoru nad rynkiem finansowym. Treść Prawa bankowego została w jej efekcie rozszerzona o rozdział dotyczący przymusowego przejęcia banku koordynowanego przez KNF. Ustawa obowiązuje już od kilku miesięcy, dlatego warto przyjrzeć się dokładniej szczegółom wprowadzonego uprawnienia Komisji.

5 marca 2019 r. do Sejmu wpłynął projekt ustawy o zasadach prowadzenia działalności ze Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz Gibraltaru w związku z wystąpieniem z Unii Europejskiej. Podobne regulacje są przedmiotem prac lub zostały już wprowadzone w kilku innych państwach członkowskich UE. Ustawa ma zabezpieczyć polskich klientów, którzy zawarli umowy z takimi instytucjami. Ma też umożliwić tym podmiotom zakończenie w sposób uporządkowany prowadzenia działalności i relacji z klientem lub podjęcie odpowiednich kroków w celu pozostania na polskim rynku na zasadach dostępnych dla podmiotów z państw trzecich.