pomoc publiczna | Co do zasady

Przemysł motoryzacyjny jest jednym z filarów europejskiej gospodarki z długą tradycją i istotnym wpływem na tworzenie miejsc pracy oraz działalność przemysłową. Sektor boryka się jednak z trudnościami, które nie omijają nawet czołowych producentów. Coraz częściej pojawia się pytanie, czy sektor motoryzacyjny – jako istotny element transformacji energetycznej – może liczyć na publiczne wsparcie finansowe, a jeśli tak, to na co skierowane są środki.

Przewodnik prawny dla osób oraz przedsiębiorstw dotkniętych skutkami powodzi. Jak zgłosić szkodę, kto może otrzymać pomoc doraźną albo bezzwrotną pomoc na remont lub odbudowę, czy należy się wynagrodzenie, gdy praca w zakładzie została wstrzymana?

Na podstawie rozporządzenia 2022/2560 (FSR) Komisja Europejska (KE) może z własnej inicjatywy zbadać każde subsydium zagraniczne, w zakresie wynikającym z przepisów FSR, w dowolnym sektorze gospodarki, opierając się na informacjach ze wszystkich dostępnych źródeł. Komisja może też przeprowadzić przegląd subsydiów zagranicznych na podstawie wcześniejszego zgłoszenia przedłożonego jej przez przedsiębiorstwo, szczególnie w przypadku dużych koncentracji (połączeń i przejęć) oraz postępowań o udzielenie zamówienia przekraczających określone progi.

Europejski przemysł zbrojeniowy od lat jest ukierunkowany na produkcję w okresie pokoju, co powoduje, że moce produkcyjne są niskie. Wojna w Ukrainie szybko ujawniła ten fakt, podobnie jak to, że sektor obronny UE od dawna cierpi z powodu poważnego niedoinwestowania. Optymistyczne jest to, że wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na sprzęt obronny szybko rośnie świadomość, że trzeba zwiększyć zdolności produkcyjne. Teraz to przekonanie musi przełożyć się na działanie, przede wszystkim w formie zwiększenia wsparcia finansowego.

Przyznawanie pomocy publicznej, z której coraz chętniej korzystają przedsiębiorcy, opiera się na zestawie wspólnych zasad. Należą do nich głównie zgodność z rynkiem wewnętrznym, realizacja celu leżącego we wspólnym interesie, wyraźny efekt zachęty, proporcjonalność czy pełna przejrzystość przyznawania. Naruszenie tych zasad przy przyznawaniu wsparcia przez państwo może oznaczać udzielenie pomocy niezgodnej z prawem i ze wspólnym rynkiem, która podlega zwrotowi.

3 maja 2024 r. minęły trzy lata od złożenia przez Polskę do Komisji Europejskiej pierwszej wersji Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Niemal w przededniu tej daty przyszła informacja o wypłacie pierwszych środków z KPO w wysokości około 6,3 mld euro. To jednak niejedyna dobra wiadomość dla zainteresowanych wsparciem finansowym ze środków europejskich. Toczą się też prace legislacyjne mające pomóc w wykorzystaniu środków KPO oraz funduszy europejskich.

Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 9 września 2020 r. w sprawie T-745/17 (Kerkosand vs. Komisja Europejska) wskazał, że status MŚP ustala się na podstawie trzech kryteriów weryfikowanych w dwóch następujących po sobie okresach obrachunkowych („zasada dwóch lat obrotowych”). Od wydania tego wyroku TSUE mijają cztery lata, a mimo to organy pełniące role instytucji pośredniczących lub zarządzających oraz krajowe sądy administracyjne (choć z chlubnymi wyjątkami) stoją na stanowisku, że zmiany w strukturze własności w przedsiębiorstwie beneficjenta (przejęcie większości udziałów) powodują automatyczną utratę statusu MŚP w dniu ich dokonania.

Rada Ministrów przyjęła nowelizację „Programu wspierania inwestycji o istotnym znaczeniu dla gospodarki polskiej na lata 2011–2030” na mocy uchwały nr 91/2023 z 5 czerwca 2023 r. Zmiany będą obowiązywały do końca okresu obowiązywania wsparcia (2025 r.).

Od 12 lipca 2023 r. Komisja Europejska może wszczynać postępowania dotyczące wsparcia finansowego przyznawanego przedsiębiorstwom przez kraje spoza Unii Europejskiej, będącego przedmiotem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2560 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie subsydiów zagranicznych zakłócających rynek wewnętrzny (FSR). Celem przepisów jest przeciwdziałanie zakłóceniom powodowanym przez subsydia zagraniczne na jednolitym rynku przy jednoczesnym zachowaniu otwartości UE na handel i inwestycje.

Infrastruktura kolejowa i grunty, na której się ona znajduje, jest zwolniona od podatku od nieruchomości. Czy nie jest to aby niedozwolona pomoc publiczna? Odpowiedź Trybunału Sprawiedliwości UE w tej sprawie może mieć dalekosiężne skutki.

Wysokie ceny energii elektrycznej istotnie wpływają na stan gospodarek na całym świecie. Dostrzegając kryzysowy stan, Unia Europejska wprowadza szereg zmian prawnych, aby złagodzić skutki wysokich cen energii. W Polsce instrumenty wsparcia reguluje ustawa o cenach energii (ustawa z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku). Mają one służyć końcowym odbiorcom energii elektrycznej, takim jak gospodarstwa domowe oraz małe i średnie przedsiębiorstwa. Dla przedsiębiorstw kluczowa staje się więc ocena własnej wielkości.

Polska będzie największym beneficjentem nadchodzącej perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2021-2027. Dwa główne cele finansowania w nowej perspektywie finansowej UE, tj. Inteligentna Europa oraz Zielona Europa, są zbieżne z celami nowoczesnego sektora motoryzacyjnego. Jego gracze mogą zatem liczyć na solidne wsparcie.