Artykuły | Co do zasady

9 maja 2024 r. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów opublikował zaktualizowane wyjaśnienia w sprawie składania Prezesowi UOKiK zawiadomień oraz prowadzenia postępowań objętych zakresem ustawy o kontroli niektórych inwestycji zagranicznych. Znowelizowane przepisy ustawy, które znacząco poszerzyły zakres jej stosowania, weszły w życie prawie cztery lata temu – w lipcu 2020 r. Prezes UOKiK uzyskał wtedy dodatkowe uprawnienia w zakresie ochrony polskich przedsiębiorstw – istotne z punktu widzenia porządku, bezpieczeństwa lub zdrowia publicznego (pisaliśmy na ten temat w artykule Kontrola niektórych inwestycji – nowe przepisy ochronne). W 2022 r. UOKiK opublikował pierwsze wyjaśnienia dotyczące nowej regulacji.

19 kwietnia 2024 r. opublikowano projekt ustawy wdrażającej dyrektywę CSRD, tj. projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw (proces ustawodawczy można śledzić na stronie Rządowego Centrum Legislacji). Zasadniczą część implementacji stanowi dodanie do ustawy o rachunkowości nowego rozdziału 6c zatytułowanego „Sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju”.

Spór o polski Trybunał Konstytucyjny trwa i zaostrza się. Samo sugerowanie, że Trybunał Konstytucyjny nadal w Polsce istnieje i działa, jest ryzykowne, bo może być poczytane za opowiedzenie się po którejś ze stron tego sporu. Ale choć TK zajmował się ostatnimi czasy sprawami o dużym ładunku politycznym, na jego wokandzie 8 maja 2024 r. została postawiona sprawa pozbawiona takiego znaczenia, a dotycząca ważnego problemu, które czekał na rozwiązanie od wielu lat.

W ciągu ostatnich pięciu lat istotnie wzrosła liczba decyzji Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji nakładających kary na dostawców usług medialnych za naruszenia związane z rozpowszechnianymi przez nich audycjami. Chodzi o standardy treści dotyczące poszanowania prawa, porządku publicznego, moralności, przekonań religijnych, a także ochrony małoletnich oraz dbałości o język. W okresie 2011-2018 wydawano średnio trzy decyzje o ukaraniu rocznie. W latach 2019-2023 nastąpił czterokrotny wzrost – do średnio dwunastu decyzji rocznie. W roku 2023 decyzji było już ponad dwadzieścia. Na szczególną uwagę, zarówno ze względu na częstość występowania, jak i problematykę, zasługują decyzje dotyczące treści szkodliwych dla małoletnich.

Po niemal dwóch latach od opublikowania projektu Komisji Europejskiej, 26 marca 2024 r. w życie weszła „dyrektywa w sprawie greenwashingu”, czyli dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/825 z dnia 28 lutego 2024 r. w sprawie zmiany dyrektyw 2005/29/WE i 2011/83/UE w odniesieniu do wzmocnienia pozycji konsumentów w procesie transformacji ekologicznej poprzez lepszą ochronę przed nieuczciwymi praktykami oraz lepsze informowanie. Naczelnym celem wprowadzonych zmian jest ochrona konsumentów przed nieuczciwymi praktykami ze strony przedsiębiorców.

Biogaz i biometan w regulacjach Unii Europejskiej, a w konsekwencji w polskim porządku prawnym, mają szczególnie ważną rolę. Przyśpieszająca transformacja energetyczna skutkująca miliardowymi inwestycjami w odnawialne źródła energii zależne od pogody wymaga również bilansowania produkcji energii źródłami sterowalnymi, wśród których ogromne znaczenie ma biogaz. Produkcja biogazu i biometanu wpisuje się również istotnie we wspieraną przez prawodawstwo Unii Europejskiej gospodarkę obiegu zamkniętego oraz ekologizację rolnictwa. Biogaz i biometan są bardzo ważnymi elementami tego systemu, tym bardziej w dobie zawirowań na rynku gazu kopalnego.

Stanowisko KNF z 25 marca 2024 r. dotyczące niektórych aspektów stosowania outsourcingu przez zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji obejmuje również prowadzenie postępowań windykacyjnych związanych z wykonywaniem umów ubezpieczenia. Ubezpieczyciele oferujący kredyt kupiecki, dla których czynności windykacyjne prowadzą podmioty zewnętrzne, muszą zweryfikować, czy outsourcing w tym zakresie jest zgodny ze stanowiskiem KNF.

Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 9 września 2020 r. w sprawie T-745/17 (Kerkosand vs. Komisja Europejska) wskazał, że status MŚP ustala się na podstawie trzech kryteriów weryfikowanych w dwóch następujących po sobie okresach obrachunkowych („zasada dwóch lat obrotowych”). Od wydania tego wyroku TSUE mijają cztery lata, a mimo to organy pełniące role instytucji pośredniczących lub zarządzających oraz krajowe sądy administracyjne (choć z chlubnymi wyjątkami) stoją na stanowisku, że zmiany w strukturze własności w przedsiębiorstwie beneficjenta (przejęcie większości udziałów) powodują automatyczną utratę statusu MŚP w dniu ich dokonania.

Prezes UOKiK opublikował nowe wyjaśnienia dotyczące metodologii obliczania kar za praktyki antykonkurencyjne. Ich głównym celem jest dostosowanie praktyki do ostatnich zmian ustawy antymonopolowej w zakresie m.in. kar dla spółek-matek i uwzględniania adekwatności kary. Są też jednak inne zmiany. Niektóre budzą pewne zastrzeżenia.

Ustanowienie w Polsce systemu kaucyjnego nastąpiło stosunkowo późno. Po wielu latach zapowiedzi ze strony polityków ustawa weszła w życie dopiero 13 października 2023 r. Początek funkcjonowania systemu kaucyjnego wyznaczono na 1 stycznia 2025 r., nie pozostawiając biznesowi wiele czasu na przygotowanie do nowych przepisów. Wciąż pojawiają się pytania, czy system w wyznaczonej dacie zadziała zgodnie z oczekiwaniami ustawodawcy.

Opieszałość państw członkowskich we wdrażaniu dyrektyw środowiskowych będzie miała swoje konsekwencje. Na horyzoncie legislacyjnym pojawił się bowiem projekt rozporządzenia o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. Celem jest harmonizacja rynku wewnętrznego i wyeliminowanie problemu nadmiernej produkcji odpadów opakowaniowych w Unii Europejskiej. W artykule przedstawiam wybrane rozwiązania, które mogą znacząco wpłynąć zarówno na biznes, jak i na konsumentów.

Producenci żywności chętnie stosują kody QR na etykietach. Dopiero jednak od niedawna korzystanie z tych kodów zostało unormowane w przepisach. Nowe regulacje dotyczą na razie jedynie branży winiarskiej, która stała się regulacyjnym pionierem ich stosowania w etykietowaniu żywności. Regulacja dotycząca kodów QR ma ułatwić tej branży wywiązanie się z nowych obowiązków – konieczności podawania wykazu składników i informacji o wartości odżywczej na etykietach win.