rynki kapitałowe | Co do zasady

Koniec roku 2019 był swoistą cezurą w procesie legislacyjnym dotyczącym odejścia od dokumentu jako nośnika papierów wartościowych wykorzystywanych do pozyskiwania finansowania na rynkach kapitałowych. Obligacje, certyfikaty inwestycyjne, listy zastawne, akcje i warranty subskrypcyjne pożegnały się albo pożegnają się już wkrótce z dokumentem jako materialnym nośnikiem.

1 stycznia 2021 r. wejdą w życie przepisy, które wprowadzają nowe zasady funkcjonowania w obrocie prawnym akcji spółek akcyjnych i komandytowo-akcyjnych. Nastąpi odejście od tradycyjnie rozumianego dokumentu akcji wydawanego w formie papierowej, pełniącego rolę nośnika praw inkorporowanych w akcjach, na rzecz elektronicznego zapisu w rejestrze prowadzonym przez uprawnioną do tego instytucję finansową. Istotnie zmieni to zasady ustanawiania zastawów na akcjach i niewątpliwie wpłynie na już istniejące zabezpieczenia, wymuszając wprowadzenie do nich odpowiednich modyfikacji zbliżających te zastawy do zastawów na akcjach w spółkach publicznych.

W 2019 r. weszły w życie regulacje prawne przewidujące obowiązkową dematerializację certyfikatów inwestycyjnych emitowanych przez zamknięte fundusze inwestycyjne, także tych, które nie są przedmiotem oferty publicznej ani nie są dopuszczone do zorganizowanego rynku obrotu. Nowo emitowane certyfikaty nie będą już mogły być wydawane jako dokument ani funkcjonować jako wpis w ewidencji certyfikatów inwestycyjnych prowadzonej przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych. Będą musiały zostać zapisane w depozycie papierów wartościowych prowadzonych przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych (KDPW). Przepisy te zostały następnie uzupełnione o zasady prowadzenia rejestru certyfikatów inwestycyjnych przez agenta emisji przed ich rejestracją w KDPW. Ta zasadnicza zmiana niesie za sobą szereg praktycznych i formalnych konsekwencji istotnych dla ustanawiania i egzekwowania zabezpieczeń na certyfikatach inwestycyjnych.

Zmiana w ustawie o ofercie publicznej, która weszła w życie 30 listopada br., zwiększa przejrzystość transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi. Informacje o zawarciu takiej transakcji trzeba opublikować na stronie internetowej spółki najpóźniej w momencie jej zawarcia. Na zawarcie transakcji musi się też zgodzić rada nadzorcza.

W środę 6 listopada 2019 r. Prezydent podpisał nowelizację ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych oraz niektórych innych ustaw. Większość nowych przepisów wejdzie w życie w ciągu 14 dni od dnia ogłoszenia nowego aktu. Dostosowuje on polskie przepisy do obowiązującego już rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady 2017/1129 (co do zasady należało to zrobić już w lipcu).

Zgodnie z ustawą z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu od 13 października 2019 r. nowo zakładane spółki, a od 13 kwietnia 2020 r. spółki zarejestrowane wcześniej, mają obowiązek zgłaszać informacje o swoich beneficjentach rzeczywistych do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Rejestr jest jawny, a dostęp do niego bezpłatny.

Na początku roku weszła w życie ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. nowelizująca szereg ustaw, w tym Prawo bankowe, pod kątem wzmocnienia nadzoru nad rynkiem finansowym. Treść Prawa bankowego została w jej efekcie rozszerzona o rozdział dotyczący przymusowego przejęcia banku koordynowanego przez KNF. Ustawa obowiązuje już od kilku miesięcy, dlatego warto przyjrzeć się dokładniej szczegółom wprowadzonego uprawnienia Komisji.

5 marca 2019 r. do Sejmu wpłynął projekt ustawy o zasadach prowadzenia działalności ze Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz Gibraltaru w związku z wystąpieniem z Unii Europejskiej. Podobne regulacje są przedmiotem prac lub zostały już wprowadzone w kilku innych państwach członkowskich UE. Ustawa ma zabezpieczyć polskich klientów, którzy zawarli umowy z takimi instytucjami. Ma też umożliwić tym podmiotom zakończenie w sposób uporządkowany prowadzenia działalności i relacji z klientem lub podjęcie odpowiednich kroków w celu pozostania na polskim rynku na zasadach dostępnych dla podmiotów z państw trzecich.

W listopadzie 2018 r. ogłoszony został projekt ustawy autorstwa Ministerstwa Finansów, dostosowującej polskie przepisy do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1129. Ustawa przewiduje szereg zmian, ważnych w szczególności dla spółek publicznych. Między innymi do Kodeksu spółek handlowych mają zostać wprowadzone przepisy regulujące politykę wynagrodzeń w spółkach publicznych.

Zaledwie miesiąc temu pisaliśmy o planowanych zmianach w nadzorze nad rynkiem kapitałowym i ochronie inwestorów na rynku, a ustawa już została uchwalona, podpisana przez Prezydenta i niebawem, bo już 1 stycznia 2019 r., wchodzi w życie.

Ostatnie trudne dla inwestorów doświadczenia pociągnęły za sobą propozycje kolejnych zmian przepisów zmierzających do zwiększenia bezpieczeństwa i wzmocnienia nadzoru nad rynkiem finansowym. Obecnie w pierwszym czytaniu komisji sejmowej znajduje się rządowy projekt ustawy zmieniającej kilkanaście ustaw, nadającej nowy kształt i zasady funkcjonowania Komisji Nadzoru Finansowego oraz nakładającej obowiązek dematerializacji niektórych instrumentów finansowych.

3 stycznia 2018 r. będziemy jeszcze zapewne spokojnie dojadać poświąteczne resztki, ciesząc się pierwszymi dniami nowego roku. A przecież miało być zupełnie inaczej. Tego dnia świat rynków kapitałowych miał zostać wywrócony do góry nogami…