Artykuły | Co do zasady

Rozmowa z Ewą Bernaciak, specjalistką ds. informacji prawniczej w kancelarii Wardyński i Wspólnicy, o tym, jak wyglądał i ile czasu zajmował research prawniczy w czasach przed internetem.

Europejski przemysł zbrojeniowy od lat jest ukierunkowany na produkcję w okresie pokoju, co powoduje, że moce produkcyjne są niskie. Wojna w Ukrainie szybko ujawniła ten fakt, podobnie jak to, że sektor obronny UE od dawna cierpi z powodu poważnego niedoinwestowania. Optymistyczne jest to, że wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na sprzęt obronny szybko rośnie świadomość, że trzeba zwiększyć zdolności produkcyjne. Teraz to przekonanie musi przełożyć się na działanie, przede wszystkim w formie zwiększenia wsparcia finansowego.

23 maja br. Polska Izba Ubezpieczeń oraz Związek Banków Polskich przyjęły Dobre praktyki w zakresie ubezpieczeń spłaty kredytu lub pożyczki (ang. Credit Protection Insurance – CPI). Dokument jest rezultatem współpracy obydwu izb gospodarczych pod auspicjami Komisji Nadzoru Finansowego. Dobre praktyki poruszają szereg istotnych zagadnień – począwszy od tworzenia produktu CPI, poprzez sposób dotarcia do klienta, jakość dystrybucji, działania podejmowane w interesie klienta, nadzór nad dystrybutorem produktu CPI, na jego monitorowaniu skończywszy.

Obowiązujące przepisy prawa nie sprzeciwiają się miarkowaniu naliczonej kary umownej przez publicznego zamawiającego. Takie działanie jest więc dopuszczalne. Praktyka pokazuje jednak, że samodzielnych miarkowań wciąż jest niewiele. Wynika to w dużej mierze z utrwalanego przez lata poglądu, że takie miarkowanie stanowi niedopuszczalną zmianę zamówienia publicznego. Drugą okolicznością jest szeroko rozumiana dyscyplina finansów publicznych, w duchu której zamawiający publiczni często zbyt powściągliwie podchodzą do możliwości, które oferują im przepisy prawa.

9 lipca 2024 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej opublikowano zmiany przepisów dotyczących wyrobów medycznych. Nowe przepisy zaczną być stosowane po upływie 6 miesięcy od opublikowania (tj. od 10 stycznia 2025 r.). Wyroby medyczne do diagnostyki in vitro zyskują wydłużenie ważności certyfikatów oraz dłuższe okresy przejściowe. Z kolei baza EUDAMED może być uruchamiana stopniowo, co ma przyspieszyć obowiązkowość korzystania z tych jej modułów, które są już gotowe. Producenci i inni uczestnicy łańcucha dystrybucyjnego mają natomiast nowy obowiązek informowania o problemach z dostępnością wyrobów.

W projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego proponuje się zmiany, które znacząco pogorszą sytuację wykonawców w postępowaniu przed Krajową Izbą Odwoławczą.

Transformacja energetyczna wymaga podjęcia zdecydowanych działań w wielu sektorach gospodarki. W tym celu konieczne jest ukształtowanie takich ram prawnych, które umożliwią odejście od spalania paliw kopalnych i przejście na odnawialne źródła energii. We wrześniu ubiegłego roku weszły w życie przepisy dotyczące biogazowni rolniczych, które mają nareszcie wyzwolić biogazowy potencjał naszego kraju. 

Przyznawanie pomocy publicznej, z której coraz chętniej korzystają przedsiębiorcy, opiera się na zestawie wspólnych zasad. Należą do nich głównie zgodność z rynkiem wewnętrznym, realizacja celu leżącego we wspólnym interesie, wyraźny efekt zachęty, proporcjonalność czy pełna przejrzystość przyznawania. Naruszenie tych zasad przy przyznawaniu wsparcia przez państwo może oznaczać udzielenie pomocy niezgodnej z prawem i ze wspólnym rynkiem, która podlega zwrotowi.

Zasada państwa pochodzenia to bardzo skuteczne narzędzie w rękach dostawców usług internetowych. W niedawnej odsłonie kontrowersji z udziałem platform internetowych Trybunał Sprawiedliwości UE stanął po ich stronie. Potwierdził, że zasada państwa pochodzenia chroni usługodawców mających spółkę zależną w Unii: kontrolę nad ich działalnością sprawuje tylko kraj siedziby. Inne państwa członkowskie nie mogą nakładać na nich dodatkowych obowiązków. O działaniu tej zasady przekonała się ostatnio Republika Włoska. Jakie konkretnie wnioski wynikają z unijnych orzeczeń – o tym w poniższym artykule. 

Rosnące znaczenie mody w świecie gier potwierdza raport Robloxa opublikowany w listopadzie 2023 r., który analizował zachowania pokolenia Z w świecie gier cyfrowych. Z badania wynika, że dla 84% respondentów moda cyfrowa jest ważnym elementem gry. Aż 56% respondentów wskazało, że wygląd ich awatara jest równie istotny, jeśli nie ważniejszy, niż ich rzeczywisty wygląd. Jest to wzrost wobec poprzedniego roku (odpowiedzi takiej udzieliło wówczas „jedynie” 42% badanych).

Sąd Najwyższy w budzącym wiele kontrowersji postanowieniu z 19 stycznia 2024 r. (II CSKP 897/22) przyjął, że obiektywna niemożność poniesienia kosztów postępowania przed sądem polubownym może pociągać za sobą niewykonalność zapisu na sąd polubowny w rozumieniu art. 1165 § 2 k.p.c. Analogiczną interpretację prezentowały już portugalski Tribunal Constitucional, niemiecki Bundesverfassungsgericht, brytyjski United Kingdom High Court, fiński sąd apelacyjny czy w szerokim ujęciu Europejski Trybunał Praw Człowieka.

Ostatnie dwa lata na rynku zamówień publicznych nie należały do najspokojniejszych. Pandemia COVID-19 oraz wojna w Ukrainie spowodowały stały i dynamiczny wzrost cen materiałów i usług oraz przerwanie łańcuchów dostaw, co przełożyło się na rekordowe wskaźniki inflacji i niespotykany wcześniej wzrost wynagrodzeń. W obliczu tak trudnej i tak bezpośrednio oddziałującej na rynek sytuacji ekonomicznej wykonawcy stanęli przed trudnym zadaniem doprowadzenia do waloryzacji swoich kontraktów. Oczekiwaniom rynku niekiedy wychodzi naprzeciw Krajowa Izba Odwoławcza. W bardzo istotnym wyroku KIO 3389/23 z 28 listopada 2023 r. Izba wskazała, jakie cechy powinna mieć oraz jak powinna wyglądać skuteczna, a więc i precyzyjna, klauzula waloryzacyjna.