Artykuły | Co do zasady

W ostatnich dniach podjęto szereg inicjatyw legislacyjnych i prawnych, aby opanować rozwój epidemii koronawirusa SARS-CoV-2. Jak tymczasowe zamknięcie granic i wprowadzenie obowiązkowej hospitalizacji może wpłynąć na odpowiedzialność przewoźnika przy międzynarodowym przewozie towarów drogą lądową?

13 marca 2020 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego. Wskazuje ono, że w okresie od dnia 14 marca 2020 r. do odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej ogłasza się stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. Skutkiem tego jest m.in. wstrzymanie międzynarodowych połączeń lotniczych i kolejowych oraz zakaz wjazdu cudzoziemców na teren RP. Z kolei każda osoba przekraczająca granicę państwową w celu udania się do swojego miejsca zamieszkania lub pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązana poddać się obowiązkowej 14-dniowej kwarantannie. Podstawy jej odbycia różnią od generalnych reguł w tym zakresie.

Wiele sektorów gospodarki zostało sparaliżowanych. Problemem jest nie tylko zamknięcie lub ograniczenie dostępu do szeregu usług, ale również nieobecność pracowników z powodu choroby, kwarantanny lub opieki nad dziećmi. W konsekwencji przedsiębiorcy nie mogą prowadzić normalnej działalności albo realizować zobowiązań na czas. Brak dostaw od jednego przedsiębiorcy często automatycznie przekłada się na niemożliwość realizacji zleceń przez jego kontrahentów. W ten sposób zatory rozprzestrzeniają się na całą gospodarkę. Czekamy na rozwiązania systemowe, które pozwolą przetrwać polskim przedsiębiorcom. Zanim jednak się pojawią, warto przyjrzeć się regulacjom, które mamy obecnie.

Ministerstwo Rozwoju zapowiedziało, że opracuje projekt specustawy wprowadzającej kompleksowe wsparcie dla przedsiębiorców, których działalność zostanie dotknięta w związku z rozprzestrzenianiem się Covid-19. Nie jest jeszcze znany konkretny kształt tych regulacji, ale zgodnie z zapowiedziami projekt ma trafić na posiedzenie sejmu w dniu 25 marca i zostać wprowadzony z dniem 1 kwietnia.

W obliczu rozprzestrzeniającej się epidemii koronawirusa SARS-CoV-2 parlament i Prezydent RP pospiesznie doprowadzili do wejścia w życie tzw. specustawy koronawirusowej. Miała ona doprecyzować i uzupełnić regulacje dotyczące zapobiegania rozprzestrzenianiu się w Polsce chorób zakaźnych. Ustawa jednak, dając totalny prymat ochronie interesu publicznego, pominęła problem praw i wolności osób poddanych działaniu różnych form przymusu leczniczego (hospitalizacja, kwarantanna, a także nadzór epidemiologiczny). Czy osobom tym przysługują jakieś prawne środki obrony?

Od 1 czerwca 2020 r. przepisy dotyczące niedozwolonych postanowień umownych (klauzul abuzywnych), stosowane dotychczas tylko wobec konsumentów, będą miały w pewnych sytuacjach zastosowanie do osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Zmiana ta rodzi wiele praktycznych problemów.

Plastikowe słomki, naczynia jednorazowego użytku i niektóre rodzaje pojemników na żywność i napoje – takie produkty znikną z półek sklepowych na terenie Unii Europejskiej najpóźniej 3 lipca 2021 r. Zakaz ich sprzedaży to jeden z elementów walki UE z zalewającymi świat odpadami plastikowymi.

8 marca 2020 r. weszła w życie ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (ustawa kryzysowa). Wprowadziła ona liczne przepisy, których celem jest określenie zasad i trybu zapobiegania oraz zwalczania zakażenia i rozprzestrzeniania się choroby zakaźnej COVID-19, wywołanej koronawirusem SARS-CoV-2, oraz zadań organów administracji publicznej w tym zakresie.

1 czerwca 2020 r. wchodzi w życie nowy przepis – art. 385(5) k.c. Rozszerza on stosowanie przepisów o klauzulach abuzywnych na osoby fizyczne prowadzące tzw. jednoosobową działalność gospodarczą. Rozwiązanie to może mieć reperkusje na gruncie ustawy z 15 grudnia 2016 roku o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Otóż UOKiK może potraktować stosowanie klauzul abuzywnych przez podmiot posiadający przewagę kontraktową w umowach z jednoosobowymi przedsiębiorcami jako wykorzystywanie przewagi kontraktowej.

Jeśli w stosunku do właściciela wynajmowanej bądź dzierżawionej nieruchomości wszczęto postępowanie egzekucyjne lub upadłościowe, umowa najmu lub dzierżawy może zostać przedwcześnie wypowiedziana przez zarządcę bądź syndyka. Zapłacony z góry czynsz najmu lub dzierżawy zostanie wówczas uznany za bezskuteczny. Jak się zabezpieczyć, zawierając umowę najmu lub dzierżawy z właścicielem będącym w złej kondycji finansowej?

Większość przedsiębiorców nerwowo reaguje na dźwięk słowa RODO, które ich zdaniem uniemożliwia im wykonywanie codziennej pracy, w szczególności prowadzenie działalności marketingowej. Jednocześnie wielu przedsiębiorców gubi się w gąszczu regulacji, które powinni uwzględnić, chcąc zgodnie z prawem kierować komunikaty marketingowe do indywidualnych osób. Jakie kwestie najczęściej sprawiają im trudność?

Zaprojektowanie działań marketingowych w organizacji tak, aby były one zgodne z przepisami, w tym z regulacjami z zakresu ochrony danych osobowych, może być problematyczne. Sytuacja staje się jeszcze bardziej skomplikowana, jeżeli działania marketingowe na rzecz kilku podmiotów z grupy spółek wykonuje jedna spółka, zobowiązana do tego na podstawie nieformalnych ustaleń wewnętrznych (często bez zawierania jakichkolwiek umów).