nowe prawo | Co do zasady

Akt w sprawie sztucznej inteligencji („AI Act”) wprowadza zakaz stosowania określonych, szczególnie szkodliwych praktyk w zakresie AI. Przepisy zakazujące stosowania tych praktyk zaczną być stosowane już od 2 lutego 2025 r. Ich nieprzestrzeganie wiąże się z ryzykiem nałożenia administracyjnej kary pieniężnej w wysokości do 35 mln EUR lub – w przypadku przedsiębiorstwa – do 7% całkowitego rocznego światowego obrotu z poprzedniego roku obrotowego, w zależności od tego, która z tych kwot jest wyższa.

Od 1 stycznia 2026 r. każda nowa inwestycja wielorodzinna będzie musiała umożliwiać organizację miejsca doraźnego schronienia w sytuacji kryzysowej. Organy ochrony ludności będą też miały obowiązek wskazać, które spośród istniejących lub planowanych obiektów budowlanych mogą służyć jako schrony, ukrycia i miejsca doraźnego schronienia.

Już 13 grudnia 2024 r. w Polsce zacznie być stosowane rozporządzenie GPSR, czyli unijne rozporządzenie 2023/988 ws. ogólnego bezpieczeństwa produktów. Rozporządzenie zastąpi obecnie obowiązujące przepisy o ogólnym bezpieczeństwie i będzie dotyczyć wielu rodzajów nieżywnościowych produktów konsumenckich. Ustanawia ono ogólne normy bezpieczeństwa dla wszystkich kategorii produktów konsumenckich, dla których nie przewidziano bardziej szczegółowych norm w innych aktach prawnych. Dostosowanie się do zmian wymaga między innymi zmiany oznakowania produktów konsumenckich. Na sankcje i kontrole jednak jeszcze przyjdzie nam poczekać – wprowadzający je polski projekt ustawy ma dopiero trafić do Sejmu.

9 lipca 2024 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej opublikowano zmiany przepisów dotyczących wyrobów medycznych. Nowe przepisy zaczną być stosowane po upływie 6 miesięcy od opublikowania (tj. od 10 stycznia 2025 r.). Wyroby medyczne do diagnostyki in vitro zyskują wydłużenie ważności certyfikatów oraz dłuższe okresy przejściowe. Z kolei baza EUDAMED może być uruchamiana stopniowo, co ma przyspieszyć obowiązkowość korzystania z tych jej modułów, które są już gotowe. Producenci i inni uczestnicy łańcucha dystrybucyjnego mają natomiast nowy obowiązek informowania o problemach z dostępnością wyrobów.

26 czerwca 2023 r. Komisja Nadzoru Finansowego przyjęła nową Rekomendację U dotyczącą dobrych praktyk w zakresie bancassurance, która zastąpi dotychczas obowiązującą Rekomendację U z czerwca 2014 r.

10 maja 2023 r. Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej przyjęły nowy akt prawny – dyrektywę PE i Rady (UE) 2023/970 w sprawie wzmocnienia stosowania zasady równości wynagrodzeń dla mężczyzn i kobiet za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości za pośrednictwem mechanizmów przejrzystości wynagrodzeń oraz mechanizmów egzekwowania. Jakie nowe obowiązki czekają pracodawców? Jak prawo unijne rozumie równość wynagrodzeń?

W postępowaniach o zamówienie publiczne wszczętych od 22 września 2023 r. wykonawcy znowu mogą składać zaświadczenia o niekaralności według miejsca zamieszkania osoby, której dotyczy zaświadczenie.

28 sierpnia 2023 r. została ogłoszona nowelizacja ustawy o zdrowiu publicznym zawierająca istotną zmianę przepisów dla podmiotów z branży spożywczej. Po długich dyskusjach postanowiono wprowadzić bezwzględny zakaz sprzedaży napojów energetycznych osobom poniżej 18 roku życia. Zrezygnowano ostatecznie z ograniczeń reklamowych, pozostawiając jednak nowe wymogi związane z oznakowaniem napojów zawierających kofeinę lub taurynę. Nowa regulacja wymusi na producentach i sprzedawcach dostosowanie wewnętrznych procedur wprowadzania na rynek napojów energetycznych począwszy od 1 stycznia 2024 r.

Na posiedzeniu sejmowym zorganizowanym w dniu 17 sierpnia 2023 r. odbyło się ostatnie głosowanie nad ustawą, która ma uszczelnić przepisy Prawa farmaceutycznego znane pod nazwą „Apteka dla aptekarza”. Ustawa trafi teraz na biurko Prezydenta, który zadecyduje, czy stanie się ona obowiązującym prawem. Planowana zmiana przepisów (tzw. Apteka dla aptekarza 2.0) budzi liczne kontrowersje. Jej wejście w życie istotnie ograniczyłoby możliwość sprzedawania i kupowania aptek, a także sprawiłoby, że organy Inspekcji Farmaceutycznej wzięłyby pod lupę umowy franczyzowe. Sieci apteczne obawiają się, że nowe przepisy doprowadzą do wywłaszczeń.

Ustawa, która wejdzie w życie 22 maja 2023 r., wprowadza fundację rodzinną jako nową osobę prawną służącą gromadzeniu mienia i zarządzaniu majątkiem zgodnie z wolą fundatora oraz spełnianiu świadczeń na rzecz jej beneficjentów. Cele fundacji rodzinnej są zatem inne niż w przypadku dotychczasowych fundacji, będących pozarządowymi organizacjami działającymi dla pożytku publicznego, a nie dla zysku. Poniżej przedstawiamy główne zalety fundacji rodzinnej, które pokazują, że ta forma prawna może służyć zróżnicowanym celom.

Już za kilka dni sukcesja międzypokoleniowa w polskich firmach będzie mogła przebiegać za pomocą wehikułu, jakim jest fundacja rodzinna. Nowy rodzaj osoby prawnej ma odpowiadać na bieżące potrzeby przedsiębiorców, którzy do tej pory byli skazani na stosunkowo ograniczone rozwiązania wynikające z przepisów ogólnych, a żeby skorzystać z instytucji fundacji rodzinnej, musieli wybierać zagraniczne jurysdykcje (m.in. Liechtenstein, Maltę, Austrię czy Holandię). Ustawodawca, przygotowując przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej, stworzył instytucję, która posiada pewne odrębności w stosunku do innych znanych w naszym kraju podmiotów prawa.

Razem z przepisami umożliwiającymi założenie w Polsce fundacji prywatnej pojawią się zupełnie nowe przepisy prawa podatkowego. Wprowadzą atrakcyjne zasady opodatkowania przesunięć majątkowych i działalności fundacji, ale też trochę zbyt urozmaiconą mozaikę stawek podatkowych.