Nowelizacja k.p.c. – koniec ze zwrotami pism z błahych powodów | Co do zasady

Ostatnia nowelizacja Kodeksu postępowań cywilnych uchyliła problematyczny przepis, który pozwalał sądom na zwroty pism procesowych. Regulacja ta była nadużywana w praktyce, prowadząc do przedłużania postępowań sądowych.

Podpisana przez Prezydenta ustawa z dnia 5 sierpnia 2025 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw uchyla kontrowersyjny art. 130^1a k.p.c.

Przepis ten dawał możliwość sądom zwrotu pism procesowych ze względu na ich braku formalne. Zgodnie z jego treścią:

Art. 130^1a 

§ 1.

Jeżeli pismo procesowe wniesione przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący zwraca pismo bez wezwania do jego poprawienia lub uzupełnienia. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.

§ 2.

W zarządzeniu o zwrocie pisma wskazuje się braki, które stanowią podstawę zwrotu.

§ 3.

W terminie tygodnia od dnia doręczenia zarządzenia o zwrocie pisma strona może je wnieść ponownie. Jeżeli pismo to nie jest dotknięte brakami, wywołuje skutek od daty pierwotnego wniesienia. Skutek ten nie następuje w przypadku kolejnego zwrotu pisma, chyba że zwrot nastąpił na skutek braków uprzednio niewskazanych.

Regulacja ta, choć miała usprawniać proces, powodowała liczne problemy w praktyce. Sądy jej nadużywały, prowadząc do sytuacji, w której pisma procesowe były zwracane z błahych powodów, co rodziło konieczność ich ponownego wnoszenia – często z ogromną liczbą załączników (w skomplikowanych sprawach budowlanych konieczne było na przykład składanie ponownie kilku kartonów dokumentów). Powodowało to przewlekanie postępowania i dodatkową syzyfową pracę dla stron i pełnomocników. Zwroty pozwów opóźniały nadanie sprawom dalszego biegu.

Nowe przepisy mają przyczynić się do usprawnienia postępowania cywilnego, ograniczając formalizm i ułatwiając składanie pism procesowych.

Zmiana prawa wchodzi w życie 10 września 2025 r.

Agata Jóźwiak, radca prawny, praktyka postępowań sądowych i arbitrażowych kancelarii Wardyński i Wspólnicy