Jak sobie poradzić z dłużnikiem, który wdaje się w spór sądowy, aby nie płacić długu – ciąg dalszy
Warto brać udział w postępowaniach sądowych, których wynik może być dla nas krzywdzący. W ten sposób można zapobiec wydaniu orzeczeń zgodnych z nieuczciwymi intencjami dłużników oraz ich popleczników.
Gdy dłużnik wdaje się w spór sądowy, aby nie płacić długu
Nieuczciwi dłużnicy coraz śmielej wykorzystują postępowania sądowe, aby fikcyjnie pozbyć się środków na zapłatę długu. Uważają, że jeśli uzyskają prawomocny wyrok, który każe im np. zapłacić określoną kwotę na czyjąś rzecz, wierzyciel nie będzie mógł tej zapłaty zakwestionować. Czy jednak wierzyciel jest całkiem bezbronny? Tą publikacją otwieramy cykl artykułów poświęconych temu, na co zwrócić uwagę i jak reagować, gdy nasz dłużnik wszczyna proces sądowy, którego skutkiem może być jego niewypłacalność.
Dłużnik wyzbył się majątku, zanim jego dług stał się wymagalny – czy wierzyciel może skorzystać ze skargi pauliańskiej?
Zawarta została umowa o roboty budowlane. Inwestor, zanim jeszcze wykonawca przystąpił do prac budowlanych, wyzbył się wartościowych składników swego majątku, na których wykonawca mógłby zaspokoić roszczenie związane z wynagrodzeniem należnym dopiero po wykonaniu umówionych robót budowlanych. Czy wykonawca w takiej sytuacji może skorzystać z szerokiej ochrony wynikającej ze skargi pauliańskiej?
Skarga pauliańska – podstawowy instrument ochrony wierzyciela przed niewypłacalnością dłużnika
Pogłębiający się kryzys uczciwości dłużniczej sprawia, że wierzyciel dziś – bardziej niż kiedykolwiek wcześniej – musi się liczyć z ryzykiem, że dłużnik nie tylko nie spłaci długu dobrowolnie, ale też utrudni jego egzekucję, wyzbywając się składników majątku na rzecz osób trzecich. Ratunkiem w takich sytuacjach jest tzw. skarga pauliańska (actio Pauliana), znana i stosowana w systemach prawnych wielu państw na całym świecie.
Do jakiego sądu w sprawach ze skargi pauliańskiej oraz w sprawach o ochronę realnego wykonania umowy (na podstawie art. 59 k.c.)?
Aby zakwestionować krzywdzącą wierzyciela czynność dłużnika dokonaną z osobą trzecią (skarga pauliańska) albo ochronić realne wykonanie umowy zawartej przez wierzyciela z dłużnikiem (skarga z art. 59 k.c.), należy wnieść prawidłowo sformułowany pozew do właściwego miejscowo i rzeczowo sądu powszechnego. Jak ustalić sąd właściwy do rozpoznania sprawy?
Łańcuch transakcji mających na celu pokrzywdzenie wierzyciela: faktycznie nie do odkręcenia?
Zarówno dłużnicy, jak i wierzyciele często są przekonani, że jeśli dłużnik zainicjował cały łańcuch transakcji, aby uchylić się od spłacenia długów, sprawa jest „nie do odkręcenia”, a wierzyciel jest bezbronny. W rzeczywistości jednak nieuczciwi dłużnicy (oraz ich poplecznicy) w takich sytuacjach nie mogą spać spokojnie. Zarówno przepisy prawa, jak i praktyka sądowa dają wierzycielowi szansę na skuteczne przeciwstawienie się nawet całemu łańcuchowi oszukańczych transakcji.
Roszczenie ze skargi pauliańskiej nie zawsze korzysta z pierwszeństwa w zaspokojeniu
Sąd Najwyższy w niedawnej uchwale (z 2 lutego 2022 r., III CZP 32/22) wypowiedział się na temat sytuacji prawnej wierzyciela pauliańskiego w porównaniu do innych wierzycieli osoby pozwanej ze skargi pauliańskiej.
Dochodzenie odszkodowania za delikt związany z wybiórczą spłatą wierzycieli jako alternatywna metoda zabezpieczania interesów wierzycieli pominiętych przez dłużnika
Sąd Najwyższy w wyroku z 10 lutego 2021 r. (I CSKP 33/21) rozważał zasadność skargi kasacyjnej powódki. Zmierzała ona do wykazania, że doszło do jej pokrzywdzenia jako wierzyciela pauliańskiego (tzw. skarga pauliańska uregulowana jest w art. 527 i następnych Kodeksu cywilnego). Sąd Najwyższy poruszył w tym dyskusyjnym – z punktu widzenia bezpieczeństwa uczestników obrotu, w tym wierzycieli – orzeczeniu istotne kwestie. Wskazał m.in., że na ocenę, czy doszło do pokrzywdzenia wierzyciela w rozumieniu art. 527 § 2 k.c. ma wpływ, czy uzyskany ekwiwalent posłużył do zaspokojenia innych wierzycieli.
Jak prawidłowo sformułować roszczenie skargi pauliańskiej – wnioski z orzecznictwa Sądu Najwyższego
Żądanie w tzw. skardze pauliańskiej (art. 527 i nast. k.c.) musi być – zarówno od strony podmiotowej, jak i przedmiotowej – ściśle określone w zasadniczej treści (petitum) pozwu. Błędem jest założenie, że sąd rozpoznający sprawę sam odszuka brakujące elementy w uzasadnieniu.
Wcześniejsze wyzbycie się majątku przez dłużnika nie przekreśla szans przyszłego wierzyciela
Wierzyciel ma szansę uzyskać ochronę prawną ze skargi paulińskiej nawet wtedy, gdy dłużnik wyzbędzie się majątku, zanim powstała wierzytelność. O zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli świadczy już bowiem samo przewidywanie możliwości wystąpienia niewypłacalności, a więc liczenie się przez przyszłego dłużnika z niewypłacalnością wobec potencjalnych kontrahentów.
Gdy dłużnik wyzbywa się składnika majątku obciążonego rzeczowym zabezpieczeniem długu
Jedną z najczęstszych form uchylania się przez dłużników od wykonania zobowiązań wobec wierzycieli jest dokonywanie czynności (np. darowania) prowadzących do zbycia posiadanych składników majątku na rzecz członków rodziny lub osób trzecich (często podstawionych). Wierzyciel nie jest tu jednak bezbronny.
Skarga pauliańska a dochodzenie trudnych wierzytelności
Jeśli dłużnik ukrywa lub wyprowadza majątek, ratunkiem dla wierzyciela może być tzw. skarga pauliańska. Z narzędziem tym wiążą się jednak pewne wątpliwości i ograniczenia.
