W sprawie rekultywacji gleby w związku z likwidacją składowiska - do starosty | Co do zasady

Zgodnie z artykułem 35 ust. 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 roku o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (dalej: „ustawa szkodowa”) organem właściwym w sprawie szkód w środowisku dotyczących powierzchni ziemi wyrządzonych przed dniem 30 kwietnia 2007 r. jest regionalny dyrektor ochrony środowiska. Natomiast zgodnie z art. 54 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach zgodę na zamknięcie składowiska odpadów lub jego wydzielonej części wydaje starosta.

Na tle powyższych przepisów pojawiły się wątpliwości, który z tych dwóch organów jest właściwy do rozpatrzenia wniosku o zmianę terminu likwidacji składowiska odpadów obejmującego rekultywację gleby.

Sprawa dotyczy warunków rekultywacji na terenie przemysłowym w związku z likwidacją składowiska odpadów. Starosta decyzją ostateczną wydaną w styczniu 2005 roku określił warunki rekultywacji i termin do dnia 31 grudnia 2009 roku. W listopadzie 2009 roku podmiot obowiązany do przeprowadzenia rekultywacji gleby zwrócił się z wnioskiem o zmianę terminu rekultywacji.

W związku z wejściem w życie 30 kwietnia 2007 roku ustawy szkodowej starosta uznał się za organ niewłaściwy do rozstrzygnięcia tej sprawy. Uzasadniając swoje stanowisko, starosta podkreślił, że zgodnie z art. 35 ust. 2 tej ustawy do szkód w środowisku dotyczących powierzchni ziemi wyrządzonych przed 30 kwietnia 2007 roku stosuje się przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, przy czym organem właściwym w tych sprawach jest regionalny dyrektor ochrony środowiska, a zgodnie z art. 36 ustawy szkodowej starosta obowiązany jest przekazać akta sprawy dotyczącej rekultywacji zanieczyszczonej gleby organowi właściwemu, niezwłocznie po wejściu w życie tej ustawy.

Starosta zakwalifikował szkodę w powierzchni ziemi wyrządzoną przez składowanie odpadów jako szkodę w rozumieniu ustawy szkodowej. Zdaniem regionalnego dyrektora ochrony środowiska składowanie odpadów na składowisku odpadów nie może być uznane za szkodę w powierzchni ziemi w rozumieniu ustawy szkodowej. W związku z tym do rekultywacji gleby w związku z zamknięciem składowiska odpadów nie stosuje się tej ustawy.

Negatywny spór kompetencyjny pomiędzy starostą a regionalnym dyrektorem ochrony środowiska rozstrzygnął NSA postanowieniem z dnia 6 maja 2010 roku (II OW 8/10), wskazując starostę jako organ właściwy do wydania decyzji w opisywanej sprawie. Już wcześniej NSA przesądził (postanowienie NSA z dnia 28 sierpnia 2008 r. II OW 42/08), że szkoda w powierzchni ziemi powstała z tytułu funkcjonowania składowiska odpadów nie odpowiada definicji szkody w powierzchni ziemi określonej w art. 6 pkt 1 lit. c ustawy szkodowej. Zarówno składowanie i magazynowanie odpadów, jak i kwestie związane z likwidacją składowiska odpadów, w tym z rekultywacją powierzchni ziemi zanieczyszczonej w wyniku działalności składowiska odpadów, regulują przepisy ustawy o odpadach. Jest to więc szkoda innego rodzaju niż szkoda w powierzchni ziemi w rozumieniu ustawy szkodowej. W postanowieniu z dnia 6 maja 2010 roku NSA podtrzymał dotychczasową linię orzeczniczą i stwierdził, że stosownie do art. 54 ust. 2 ustawy o odpadach starosta jest organem właściwym w sprawach dotyczących zmiany harmonogramu działań związanych z likwidacją składowiska odpadów obejmującą rekultywację gleby.