Agnieszka Kraińska | Co do zasady

Trybunał Sprawiedliwości UE, w odpowiedzi na pytania prejudycjalne sądów krajowych, dokonuje wykładni przepisów prawa unijnego albo orzeka o ważności tych przepisów. Wyrok w sprawie prejudycjalnej wiąże nie tylko sąd krajowy w danej sprawie. Interpretacja Trybunału (lub wyrok dotyczący ważności przepisów) odnosi skutek we wszystkich państwach członkowskich zgodnie z zasadą jednolitości i skuteczności stosowania prawa unijnego. TSUE, dokonując wykładni prawa unijnego lub oceniając ważność przepisu, dokonuje ich ze skutkiem wstecznym, a więc interpretuje albo orzeka o ważności przepisu od chwili jego wejścia w życie. Jednym z zagadnień, jakie może powstać na skutek wydania wyroku prejudycjalnego przez Trybunał, jest jego skutek wobec prawomocnych orzeczeń sądów krajowych, które wydane zostały w oparciu o przepisy unijne poddane następnie ocenie TSUE.

W wyroku wydanym 24 czerwca br. w sprawie C-619/18 Komisja Europejska przeciwko Polsce TSUE orzekł, że ustawa obniżająca wiek emerytalny sędziów Sądu Najwyższego stanowiła naruszenie art. 19 Traktatu o UE stanowiącego uszczegółowienie zasady praworządności określonej w art. 2 tego traktatu. Skąd taki wyrok?

Po Malcie i Liechtensteinie Francja jest kolejnym państwem, które zdecydowało się na wprowadzenie regulacji dotyczących aktywności gospodarczej w dziedzinie blockchaina, ICO i kryptowalut.

Wydany wczoraj wyrok w sprawie pytania prejudycjalnego sądu irlandzkiego C-216/18 PPU L.M. nie odbiega zasadniczo od opinii rzecznika generalnego. Trybunał uściślił, na jakich warunkach organ wykonujący ENA może zastosować wyjątek od zasady wzajemnego uznawania orzeczeń, ale podjęcie ostatecznej decyzji pozostawił sądowi krajowemu wykonującemu ENA.

Dzisiaj, w czwartek 28 czerwca 2018 r., rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał opinię w sprawie pytania prejudycjalnego sądu irlandzkiego. Pytanie dotyczyło tego, czy sąd wykonujący europejski nakaz aresztowania (ENA) w stosunku do obywatela innego państwa członkowskiego UE jest zobowiązany do odroczenia wykonania tego nakazu w celu ustalenia, czy istnieją przekonujące dowody, że warunki istniejące w państwie, które wydało ten nakaz aresztowania, naruszają podstawowe prawo do rzetelnego procesu sądowego, ponieważ sam wymiar sprawiedliwości w wydającym nakaz państwie członkowskim nie jest już oparty na zasadzie praworządności.

Kwestia ograniczeń w realizacji nowych lądowych elektrowni wiatrowych trafiła przed Trybunał Sprawiedliwości UE. Czy doszło do wprowadzenia przepisów technicznych bez ich notyfikacji do Komisji Europejskiej? I czy w związku z tym polskie sądy powinny odmawiać ich stosowania?

Trybunał Sprawiedliwości UE nie podzielił opinii rzecznika generalnego i w sprawie Achmea orzekł, że arbitraż inwestycyjny, czyli przewidziana w umowach między państwami członkowskimi możliwość wszczęcia przez inwestora zagranicznego postępowania arbitrażowego przeciwko państwu, w którym dokonał inwestycji, narusza autonomię prawa UE.

Jak orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE, zgodnie z unijną zasadą swobody przedsiębiorczości przeniesienie statutowej siedziby polskiej spółki kapitałowej za granicę w ramach EOG nie może być uzależnione od przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego w kraju (C-106/16, Polbud).

19 września 2017 r. rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości UE Melchior Wathelet wydał opinię w sprawie C-284/16 Achmea. W opinii rzecznika prawo Unii Europejskiej nie sprzeciwia się obowiązywaniu BIT-ów pomiędzy państwami członkowskimi UE.

Z opinii rzecznika generalnego w sprawach C-434/15 Elite Taxi i C-320/16 Uber France wynika, że Uber nie świadczy usług społeczeństwa informacyjnego, lecz usługi transportu miejskiego, które mogą być regulowane przez państwo członkowskie.

22 czerwca 2017 r. TSUE negatywnie ocenił węgierski system zezwoleń na urządzanie gier losowych online. Wyrok Trybunału został poprzedzony opinią rzecznika generalnego Macieja Szpunara, która stanowi doskonały przykład rozumowania w sprawach dotyczących wprowadzanych przez państwa członkowskie ograniczeń w swobodzie świadczenia usług.

Pytanie prejudycjalne jest narzędziem pozwalającym sądom krajowym wystąpić do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej o wykładnię przepisów prawa UE. Orzecznictwo samego Trybunału jest cennym źródłem wiedzy na temat zasad stosowania tego narzędzia.