Koszty uzyskania przychodów przy podwyższeniu kapitału zakładowego
Tylko wydatki związane z emisją nowych akcji, bez których nie jest możliwe podwyższenie przez spółkę akcyjną kapitału zakładowego (np. opłaty notarialne, podatek od czynności cywilnoprawnych), nie są kosztami uzyskania przychodów na gruncie ustawy o CIT.
Uchwała składu 7 sędziów NSA z 24 stycznia 2011 r. (II FPS 6/10)
Kwestia zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z podwyższaniem kapitału zakładowego, w tym związanych z emisją nowych akcji, od dłuższego czasu budziła wątpliwości podatników.
Wątpliwości te związane były z brzmieniem art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o CIT, zgodnie z którym do przychodów podatkowych nie zalicza się przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego. Na podstawie tego przepisu organy podatkowe, jak również większość sądów administracyjnych (np. wyrok NSA z 7 maja 2010 r. sygn. II FSK 2145/08, wyrok WSA w Warszawie z 11 czerwca 2010 r., sygn. III SA/Wa 100/10) wskazywały, że skoro wkłady na kapitał zakładowy nie stanowią przychodu podatkowego podatnika, to konsekwentnie wydatki związane z utworzeniem/podwyższeniem kapitału zakładowego ponoszone przez podatnika nie mogą być uznane za poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania/zabezpieczenia źródła przychodów. W konsekwencji wydatki te nie mogły być rozpoznane jako koszt uzyskania przychodów.
Powyższa interpretacja przepisów całkowicie abstrahowała od faktu, że wkłady uzyskiwane przez spółki kapitałowe na utworzenie/podwyższenie kapitału zakładowego w rzeczywistości służyły rozwojowi takich spółek i w konsekwencji generowaniu wyższych przychodów. Tym samym wydatki ponoszone w związku z podwyższeniem kapitału były pośrednio związane z przychodami podatników. Na te argumenty wskazywali bardzo często przedstawiciele doktryny, krytykując interpretację przepisów stosowaną przez organy podatkowe i większość sądów administracyjnych. Należy jednak podkreślić, że pojawiały się również orzeczenia korzystne dla podatników (np. wyrok WSA w Lublinie z 25 września 2009 r. sygn. I SA/Lu 290/09).
Wydatki związane z podwyższaniem kapitału zakładowego to często bardzo istotne kwoty, na które składają się m.in. opłaty notarialne, podatek od czynności cywilnoprawnych, wynagrodzenia prawników i doradców oraz wydatki marketingowe. Brak możliwości zaliczenia takich wydatków do kosztów podatkowych stanowił zatem dla podatników dodatkowe bardzo duże obciążenie finansowe.
Uchwała rozszerzonego składu NSA odpowiada w części na postulaty doktryny i podatników, wskazując, że tylko wydatki, bez których nie jest możliwe podwyższenie kapitału zakładowego (np. opłaty notarialne, podatek od czynności cywilnoprawnych), nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Natomiast pozostałe wydatki (np. związane z doradztwem prawnym) powinny stanowić koszt uzyskania przychodów.
Należy podkreślić, że uchwała NSA odnosi się jedynie do podwyższenia kapitału spółek akcyjnych poprzez emisję nowych akcji, jednakże nie ma powodów, dla których nie powinno się jej analogicznie stosować do spółek z ograniczoną odpowiedzialnością.
Uchwała rozszerzonego składu NSA zapewne wpłynie na orzecznictwo sądów administracyjnych w podobnych sprawach. Powinna być ona również brana pod uwagę przez organy podatkowe (np. przy wydawaniu interpretacji indywidualnych), jednakże dopiero praktyka pokaże, czy organy podatkowe przyjmą stanowisko NSA i jak będą je interpretować.
