już obowiązujące | Co do zasady

Transformacja energetyczna wymaga podjęcia zdecydowanych działań w wielu sektorach gospodarki. W tym celu konieczne jest ukształtowanie takich ram prawnych, które umożliwią odejście od spalania paliw kopalnych i przejście na odnawialne źródła energii. We wrześniu ubiegłego roku weszły w życie przepisy dotyczące biogazowni rolniczych, które mają nareszcie wyzwolić biogazowy potencjał naszego kraju. 

Po niemal dwóch latach od opublikowania projektu Komisji Europejskiej, 26 marca 2024 r. w życie weszła „dyrektywa w sprawie greenwashingu”, czyli dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/825 z dnia 28 lutego 2024 r. w sprawie zmiany dyrektyw 2005/29/WE i 2011/83/UE w odniesieniu do wzmocnienia pozycji konsumentów w procesie transformacji ekologicznej poprzez lepszą ochronę przed nieuczciwymi praktykami oraz lepsze informowanie. Naczelnym celem wprowadzonych zmian jest ochrona konsumentów przed nieuczciwymi praktykami ze strony przedsiębiorców.

Ustanowienie w Polsce systemu kaucyjnego nastąpiło stosunkowo późno. Po wielu latach zapowiedzi ze strony polityków ustawa weszła w życie dopiero 13 października 2023 r. Początek funkcjonowania systemu kaucyjnego wyznaczono na 1 stycznia 2025 r., nie pozostawiając biznesowi wiele czasu na przygotowanie do nowych przepisów. Wciąż pojawiają się pytania, czy system w wyznaczonej dacie zadziała zgodnie z oczekiwaniami ustawodawcy.

Producenci żywności chętnie stosują kody QR na etykietach. Dopiero jednak od niedawna korzystanie z tych kodów zostało unormowane w przepisach. Nowe regulacje dotyczą na razie jedynie branży winiarskiej, która stała się regulacyjnym pionierem ich stosowania w etykietowaniu żywności. Regulacja dotycząca kodów QR ma ułatwić tej branży wywiązanie się z nowych obowiązków – konieczności podawania wykazu składników i informacji o wartości odżywczej na etykietach win.

Ustawodawca obniżył opłaty od niektórych wniosków o uzasadnienie w procesie cywilnym. Opłata w tych przypadkach spadła z 100 zł do 30 zł. Bez zmian pozostaje regulacja, że opłatę od wniosku o uzasadnienie zalicza się na poczet opłaty od środka zaskarżenia.

Od 28 września 2023 r. obowiązują nowe zasady uiszczania opłat sądowych od wniosków o zawezwanie do próby ugodowej. Ustawodawca mocno obniżył opłaty, aby uatrakcyjnić tę instytucję po tym, gdy przestała ona przerywać przedawnienie, a powoduje tylko jego zawieszenie.
 

Zgodnie z nowelizacją ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 7 lipca 2023 r. studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zostanie zastąpione planem ogólnym oraz strategią rozwoju gminy (przepis nakładający na gminy obowiązek uchwalenia strategii rozwoju wchodzi w życie 1 stycznia 2026 r.). Wprowadzenie planów ogólnych ma zwiększyć władztwo planistyczne gmin w zakresie kreowania polityki przestrzennej.

Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wprowadziła szczególną formę planu miejscowego, jaką jest zintegrowany plan inwestycyjny. Pozwoli on gminom oraz inwestorom na większą swobodę w lokalizowaniu inwestycji, niezależnie od ustaleń istniejącego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Docelowo zintegrowanymi planami inwestycyjnymi zostaną zastąpione uchwały o lokalizacji inwestycji mieszkaniowej wydawane w trybie specustawy mieszkaniowej (uchwały takie można wydawać do końca 2025 r.). Zintegrowany plan inwestycyjny może zostać uchwalony dla każdego rodzaju inwestycji, nie tyko inwestycji mieszkaniowej.

Ostatnia duża nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uporządkowała i usprawniła procedurę planistyczną. Obok rewolucyjnych zmian – takich jak zastąpienie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego planem ogólnym oraz strategią rozwoju gminy, a także wprowadzenie zintegrowanych planów inwestycyjnych jako szczególnego rodzaju miejscowego planu przygotowanego z inicjatywy prywatnych inwestorów – wprowadzono ogólnokrajowy rejestr urbanistyczny oraz uporządkowano i rozszerzono katalog narzędzi partycypacji społecznej, czyli sposobów prowadzenia dialogu publicznego nad projektami aktów planowania przestrzennego.

Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym sporo zmieni, jeśli chodzi o ustalanie warunków zabudowy. Dlatego inwestorzy, którzy planują budowę – zwłaszcza na terenach, dla których nie ma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – powinni jak najszybciej wystąpić o decyzję o warunkach zabudowy.

Nowe obowiązki informacyjne w stosunku do KNF, obowiązkowe systemy kontroli wewnętrznej i nowe kary administracyjne wymierzone w agenta oraz osoby zajmujące stanowisko w jego organach. „Warzywniak” wprowadził sporo zmian.

Aspekty środowiskowe są kluczowym elementem procesu inwestycyjno-budowlanego, silnie oddziałującym na czas jego trwania. W 2023 r. nastąpiły wzmożone działania legislacyjne w tym zakresie, ale dopiero w 2024 r. poznamy ich realny wpływ na proces budowlany.