Krzysztof Wojdyło | Co do zasady

Proponuję, dla zachowania niezbędnej równowagi, spojrzeć niekiedy z boku na ogarniającą nas coraz częściej technologiczną ekstazę. Szybko zrozumiemy wtedy, że to nie inwestowanie bezprecedensowych sum w rozwój AI i innych technologii cyfrowych jest aktualnie naszą najpilniejszą potrzebą.

Na poziomie deklaracji i intencji Akt w sprawie sztucznej inteligencji jednoznacznie postuluje zapewnienie nadzoru nad systemami AI przez człowieka. Na poziomie niższym, w szczególności przy określaniu szczegółowych obowiązków podmiotów stosujących systemy AI, przepisy Aktu nie są już tak jednoznaczne. W tekście staram się zarysować najważniejsze wyzwania, z którymi w tym kontekście będą musieli zmierzyć się dostawcy systemów AI oraz podmioty stosujące te systemy.

Przepisy o zakazanych praktykach w zakresie systemów AI wchodzą w życie już 2 lutego 2025 r. Wiele instytucji zakłada zapewne, że zakazy dotyczą jedynie ekstremalnych praktyk, które na pewno nie są ich udziałem. Jednak zakaz stosowania systemów AI do oceny ryzyka popełnienia przestępstwa pokazuje, że nie jest to prawidłowe podejście. Bardziej wnikliwa analiza prowadzi do wniosku, że część działań uznawanych do tej pory za rynkowy standard, szczególnie w sektorze usług finansowych, może okazać się wątpliwa w świetle wspomnianego zakazu. Dotyczy to w szczególności praktyk stosowanych przy monitorowaniu ryzyka AML oraz szeroko pojętego monitorowania ryzyka fraudów.  

Tegoroczny trzydniowy maraton programowania odbędzie się pod hasłem „AI impulsem prawniczych innowacji”. Uczestnicy będą szukać innowacyjnych rozwiązań, które pomogą zrewolucjonizować pracę prawników, ich relacje z klientami czy dostęp do wymiaru sprawiedliwości. Portal Codozasady.pl jest partnerem medialnym wydarzenia.

Zainteresowanie branżą gamedev nie słabnie. Trend zwyżkowy utrzymuje się konsekwentnie od kilku lat, a rok 2021 z pewnością przyniesie kolejne wzrosty. Prognozy wskazują, że w 2023 r. wartość rynku gier przekroczy 200 mld USD. 

W ostatnich dniach szerokim echem odbiła się w mediach informacja, że jeden ze znanych producentów rozpoczął testy systemu pozwalającego wyświetlać spersonalizowane reklamy w samochodzie. Uważni kierowcy nie są jednak zaskoczeni. Nie jest tajemnicą, że współczesny samochód to komputer na czterech kołach. Przetwarza on bowiem duże ilości danych, by zapewnić bezpieczeństwo, efektywność transportu oraz dostęp do usług nawigacji i informacyjno-rozrywkowych.

Dopełnieniem naszych dotychczasowych rozważań o cywilnoprawnym statusie danych powinna być analiza możliwości wykorzystywania danych na potrzeby tworzenia zabezpieczeń w obrocie gospodarczym. Zwiększająca się ekonomiczna wartość danych prowokuje poszukiwania skutecznych sposobów ustanawiania zabezpieczeń na tych aktywach.

Naturalnym rozwinięciem rozważań o prawnym statusie danych jest również pytanie o to, czy dane mogą być dziedziczone. To nie jest już problem teoretyczny. Dane mają coraz większą wartość i kluczowa staje się odpowiedź na pytanie, czy stanowią one składnik majątku osoby zmarłej, który może zostać przejęty przez spadkobierców.

Poszukując inspiracji dla docelowego ukształtowania statusu prawnego danych, warto przyjrzeć się bliżej temu, jak ukształtowane zostało prawo do danych osobowych. W szczególności należy się zastanowić, czy mamy w tym przypadku do czynienia z prawem majątkowym oraz czy aktualne uregulowanie prawa do danych osobowych odpowiada realiom oraz potrzebom.

Traktowanie danych jako kryptoaktywów nie jest na pierwszy rzut oka oczywiste. Tymczasem bliższa analiza obowiązujących oraz planowanych regulacji dotyczących tej nowej klasy aktywów prowadzi do wniosku, że mogą one stanowić jedne z najważniejszych ram prawnych dla przyszłej „data economy”.

Współczesne dyskusje o danych, w tym dyskusje o ich prawnym statusie, są często trudne do zrozumienia bez nakreślenia szerszego kontekstu. Jednym z elementów tego kontekstu są postulaty ruchu określanego zbiorczym mianem MyData.

Prawidłowe zrozumienie ram pojęciowych data economy wymaga także uchwycenia podziału na różne warstwy danych. Możne mieć on istotne znaczenie na gruncie prawnym.