Transfer technologii wyłączony spod zakazu porozumień – po nowemu | Co do zasady

Trwają prace nad nowym rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień dotyczących transferu technologii spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję. Ma ono wejść w życie 1 maja 2015 r.

Porozumienia dotyczące transferu technologii podlegają – pod pewnymi warunkami – wyłączeniu spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję, zakazanych na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 184). Pod pojęciem „porozumienia o transferze technologii” należy tu rozumieć umowę o udzieleniu licencji na korzystanie z praw do technologii (obejmujących know-how i określone prawa własności intelektualnej), zawartą pomiędzy dwoma przedsiębiorcami w celu wytwarzania przez licencjobiorcę lub jego podwykonawców towarów objętych porozumieniem, albo umowę o przeniesieniu praw do technologii (pozostawiającą jednak część ryzyka po stronie cedenta).

Rozporządzenia wydawane przez Radę Ministrów na podstawie art. 8 ust. 3 ustawy, wyłączające określone rodzaje porozumień spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję, o których mowa w art. 6 ust. 1 ustawy, obowiązują w określonym z góry czasie. Aktualne rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2007 r. w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień dotyczących transferu technologii spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję (Dz. U. Nr 137, poz. 963) zakończy żywot 30 kwietnia 2015 r. W związku z tym podjęto prace nad nowym rozporządzeniem.

Jak wynika z projektu opublikowanego na stronie Rządowego Centrum Legislacji, czekają nas zmiany. Wynikają one m.in. z dostosowania polskiego prawa do obowiązującego od 1 maja 2014 r. rozporządzenia Komisji (UE) nr 316/2014 z dnia 21 marca 2014 r. w sprawie stosowania art. 101 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do kategorii porozumień o transferze technologii. Rozporządzenie to zastąpiło wcześniejsze rozporządzenie Komisji (WE) nr 772/2004 z dnia 7 kwietnia 2004 r. w sprawie stosowania art. 81 ust. 3 Traktatu do kategorii porozumień o transferze technologii, stanowiącego oparcie dla obecnego rozporządzenia polskiego. Poniżej wskazujemy najistotniejsze zmiany między polskim rozporządzeniem z 2007 r. a projektowanym nowym rozporządzeniem.

Zgodnie z treścią projektu i jego uzasadnienia zmiany dotyczą przede wszystkim katalogu klauzul niedozwolonych, tzw. „czarnych”, których wystąpienie wyklucza zastosowanie wyłączenia. W zakresie porozumień pomiędzy konkurentami rozbieżności między dotychczasowymi polskimi przepisami a nowym rozporządzeniem unijnym dotyczą w szczególności okoliczności związanych z porozumieniami konkurentów o podziale rynku, wskazanych w § 6 pkt 3 lit. a–c polskiego rozporządzenia z 2007 r. i stanowiących dopuszczalne wyjątki takiego podziału niewymienione w rozporządzeniu unijnym z 2014 r. Podobnie rzecz się ma z zakazanymi porozumieniami między niekonkurentami w zakresie ograniczenia licencjobiorcy terytorium sprzedaży, od czego wyjątki określone są w § 7 pkt 2 lit. b polskiego rozporządzenia z 2007 r., czy z ograniczeniem sprzedaży odbiorcom końcowym przez licencjobiorcę będącego hurtownikiem (§ 7 pkt 3 polskiego rozporządzenia z 2007 r.), które według rozporządzenia unijnego z 2014 r. jest wyjątkiem niepowodującym wykluczenia zastosowania wyłączenia grupowego do porozumienia transferu technologii (art. 4 ust. 2 lit. b pkt iv rozporządzenia unijnego z 2014 r.). Rozbieżności te zostały w projekcie usunięte.

Projekt wprowadza nowe definicje legalne, uzupełniające dotychczasowy słowniczek z polskiego rozporządzenia z 2007 r. Pojawią się więc pojęcia: „praw do technologii” (§  2 pkt 2 projektu), „towarów objętych porozumieniem” (§ 2 pkt 8), „aktywnej sprzedaży” (§ 2 pkt 12, na wzór rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 marca 2011 r. w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień wertykalnych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję (Dz. U. z 2014 r., poz. 1012), „pasywnej sprzedaży” (§ 2 pkt 13), „systemu dystrybucji selektywnej” (§ 2 pkt 14, również wzorowanego na pojęciu z rozporządzenia wertykalnego), „licencji wyłącznej” (§ 2 pkt 15), „terytorium wyłącznego” (§ 2 pkt 16) i „wyłącznej grupy klientów” (§ 2 pkt 17). Zostaną także zmodyfikowane definicje „praw własności intelektualnej” (§ 2 pkt 3), „porozumienia o transferze technologii” (§ 2 pkt 5), „porozumienia o dwustronnym transferze technologii” (§ 2 pkt 6) „porozumienia o jednostronnym transferze technologii” (§ 2 pkt 7), „rynku właściwego” (§ 2 pkt 9) i „konkurentów” (§ 2 pkt 10).

Zgodnie z nowym brzmieniem § 3 spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję z art. 6 ust. 1 ustawy wyłączone będą, tak jak dotychczas, porozumienia o transferze technologii spełniające warunki określone w rozporządzeniu. Doprecyzowano jednak – w nowym pkt. 2 tego przepisu – że wyłączenie „stosuje się także do postanowień zawartych w porozumieniu o transferze technologii, które dotyczą zakupu towarów przez licencjobiorcę lub udzielenia licencjobiorcy licencji na inne prawa własności intelektualnej lub know-how bądź też przeniesienia ich na licencjobiorcę, jeżeli postanowienia te dotyczą bezpośrednio wytwarzania lub sprzedaży towarów objętych porozumieniem”.

Zmienia się próg udziałów rynkowych warunkujący zastosowanie wyłączenia w odniesieniu do porozumień między konkurentami. Próg ten został obniżony z 30 do 20% łącznego udziału stron porozumienia w rynku właściwym; w przypadku niekonkurentów nadal obowiązuje próg 30%. Dodatkowo wprowadzono okres przejściowy na wypadek przekroczenia tych progów – dwa lata kalendarzowe następujące po roku, w którym doszło do przekroczenia progów (§ 4 ust. 2).

Bardzo istotną zmianą jest odejście od dotychczasowego dziesięcioletniego maksymalnego terminu obowiązywania wyłączenia w przypadku porozumień o transferze technologii dotyczących korzystania z know-how. Według projektu wyłączenie to będzie się stosowało przez okres, w którym licencjonowane know-how pozostaje niejawne (§ 6). Odnośnie do porozumień o transferze technologii dotyczących korzystania z praw do licencjonowanej technologii wyłączenie stosuje się, jak dziś, w takim zakresie i tak długo, jak prawa te pozostają chronione (§ 5).

Prace nad nowym rozporządzeniem są na ukończeniu. Według informacji Rządowego Centrum Legislacji tekst, datowany na 17 kwietnia 2015 r., został skierowany do podpisu Prezesa Rady Ministrów.

Wszystko wskazuje na to, że od 1 maja 2015 r. przedsiębiorcy korzystający w swej działalności z praw własności intelektualnej licencjonowanych lub przekazywanych przez innych przedsiębiorców będą mogli korzystać z wyłączenia spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję na warunkach ujednoliconych z warunkami obowiązującymi w UE, co jest jednoznacznie korzystne dla firm działających zarówno w kraju, jak i na szerszych rynkach.

Marcin Kulesza, praktyka prawa konkurencji kancelarii Wardyński i Wspólnicy

Artykuł jest częścią biuletynu praktyki prawa nowych technologii, kwiecień 2015