RPO a nieprawidłowe doręczanie orzeczeń sądowych | Co do zasady

W zeszłym tygodniu, 30 sierpnia br., rzecznik praw obywatelskich skierowała do ministra sprawiedliwości wystąpienie, w którym ponownie zaznaczyła swoje już wcześniej akcentowane stanowisko, że obecne rozwiązania prawne przewidziane w Kodeksie postępowania cywilnego w zakresie nieprawidłowego doręczania orzeczeń nie są wystarczające. Nie ma bowiem mechanizmów, które zobowiązywałyby podmiot doręczający pismo sądowe do zweryfikowania, czy adresat faktycznie zamieszkuje pod wskazanym adresem. W efekcie pozwani, w stosunku do których doręczenie orzeczenia nastąpiło w sposób nieprawidłowy, mogą się znaleźć w szczególnej sytuacji procesowej.

W wyniku nieprawidłowego doręczenia orzeczenia może zdarzyć się między innymi, że uprawomocni się wyrok zaoczny czy też nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym i upominawczym. Nasuwa się pytanie, czy pozwanemu, który uzyska informację o wydaniu wobec niego takiego orzeczenia, przysługuje mu jakiś środek zaskarżenia, a jeżeli tak, to jaki. Czy powinien wnieść o ponowne doręczenie orzeczenia, o przywrócenie terminu, o wznowienie postępowania czy też na przykład wnosić środek zaskarżenia? Są to przecież różniące się od siebie środki prawne, które wzajemnie się wykluczają lub które z uwagi na upływające terminy nie będą mogły zostać zastosowane jeden po drugim.

Według rzecznika możliwym rozwiązaniem zaistniałej sytuacji byłoby wskazanie środka prawnego zapobiegającego skutkom nieprawidłowego doręczenia i wstrzymującego postępowanie egzekucyjne w sprawie.

Jak już wspomnieliśmy, nie jest to pierwsze wystąpienie rzecznika praw obywatelskich w sprawie, jednakże dotychczas minister sprawiedliwości nie uznał, aby tworzenie nowej regulacji było celowe. Być może tym razem argumentacja pani rzecznik przekona ministra.