Europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym
Wierzyciel uzyska zabezpieczenie na rachunku bankowym dłużnika na wspólnych zasadach dla wszystkich państw UE. Zmiany w procedurze cywilnej.
Mocą ustawy z 15 grudnia 2016 r., która weszła w życie 18 stycznia 2017 r., do części czwartej Kodeksu postępowania cywilnego obejmującej przepisy z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego został dodany Tytuł XI regulujący kwestię europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym.
Nowelizacja procedury cywilnej ma umożliwić stosowanie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 655/2014 ustanawiającego procedurę europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym w celu ułatwienia transgranicznego dochodzenia wierzytelności w sprawach cywilnych i handlowych.
Poniżej omawiamy najistotniejsze regulacje wprowadzone przez to rozporządzenie.
Przedmiot rozporządzenia
Rozporządzenie ustanawia unijne postępowanie umożliwiające wierzycielowi uzyskanie europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku. Nakaz ten ma nie dopuścić do tego, by późniejsze wykonanie roszczenia wierzyciela zostało narażone na szwank przez zbycie, przelanie lub wycofanie – do kwoty określonej w nakazie – środków przechowywanych przez dłużnika lub w jego imieniu na rachunku bankowym prowadzonym w jednym z państw członkowskich.
Nakaz zabezpieczenia jest dla wierzyciela rozwiązaniem alternatywnym wobec środków zabezpieczających przewidzianych w prawie krajowym.
Zakres zastosowania
Rozporządzenie ma co do zasady zastosowanie do roszczeń pieniężnych w transgranicznych sprawach cywilnych i handlowych, bez względu na rodzaj sądu lub trybunału.
Natomiast sprawa transgraniczna to taka sprawa, w której rachunek bankowy lub rachunki bankowe, które mają zostać objęte nakazem zabezpieczenia, prowadzone są w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie sądu, do którego zwrócono się z wnioskiem o wydanie nakazu zabezpieczenia, lub państwo, w którym wierzyciel ma miejsce zamieszkania.
Procedura uzyskania nakazu
Wierzyciel może uzyskać nakaz zabezpieczenia zarówno przed wszczęciem postępowania w państwie członkowskim w sprawie głównej przeciwko dłużnikowi, jak i na którymkolwiek etapie takiego postępowania do momentu wydania orzeczenia albo zatwierdzenia lub zawarcia ugody sądowej. Nakaz może zostać wydany również po uzyskaniu przez wierzyciela w państwie członkowskim orzeczenia, ugody sądowej lub dokumentu urzędowego, na mocy których wymaga od dłużnika zapłaty roszczenia.
Wniosek o wydanie nakazu zabezpieczenia
Wniosek o wydanie nakazu zabezpieczenia składa się za pomocą odpowiedniego formularza przy użyciu jakiegokolwiek środka łączności, w tym łączności elektronicznej, akceptowanego w przepisach proceduralnych państwa członkowskiego, w którym składany jest wniosek.
Sąd, do którego skierowano wniosek o wydanie nakazu zabezpieczenia, analizuje, czy spełniono warunki i wymogi określone w rozporządzeniu. Następnie podejmuje decyzję w sprawie wniosku bezzwłocznie, nie później jednak niż przed upływem terminów określonych w rozporządzeniu.
Dłużnik nie jest informowany, że został złożony wniosek o wydanie nakazu zabezpieczenia, ani nie ma możliwości złożenia wyjaśnień przed wydaniem nakazu.
Warunki wydania nakazu zabezpieczenia
Sąd wydaje nakaz zabezpieczenia, gdy wierzyciel przedłożył wystarczające dowody, by przekonać sąd, że istnieje pilna potrzeba zastosowania środka zabezpieczającego w formie nakazu zabezpieczenia, ponieważ istnieje realne ryzyko, że bez takiego środka późniejsze dochodzenie roszczenia będzie niemożliwe lub znacząco utrudnione.
Jeśli wierzyciel nie uzyskał jeszcze w państwie członkowskim orzeczenia, ugody sądowej lub dokumentu urzędowego zobowiązujących dłużnika do zapłacenia roszczenia, wierzyciel przedkłada również wystarczające dowody, by przekonać sąd, że może wygrać w sprawie głównej przeciwko dłużnikowi.
Wierzyciel zostaje powiadomiony o decyzji dotyczącej wniosku zgodnie z procedurą przewidzianą prawem państwa członkowskiego wydania w odniesieniu do równoważnych nakazów krajowych.
Uznanie i wykonalność
Nakaz zabezpieczenia wydany w jednym państwie członkowskim jest uznawany w innych państwach członkowskich bez konieczności przeprowadzania jakiejkolwiek specjalnej procedury i jest wykonalny w innych państwach członkowskich bez potrzeby stwierdzania jego wykonalności.
Zasadniczo nakaz zabezpieczenia zostaje wykonany zgodnie z procedurami mającymi zastosowanie do wykonania równoważnych nakazów krajowych w państwie członkowskim wykonania.
Łatwiejsze dochodzenie transgranicznych roszczeń
Instytucja europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym znacząco ułatwia dochodzenie transgranicznych roszczeń. Dzięki zablokowaniu środków na rachunku bankowym dłużnika znacznie wzrasta prawdopodobieństwo zaspokojenia wierzytelności dotyczących transgranicznych sporów w sprawach cywilnych oraz handlowych. Natomiast automatyczne uznanie i wykonanie zabezpieczenia w innych państwach UE wpływa korzystnie na czas egzekucji roszczeń.
Marcin Płoński, praktyka postępowań sądowych i arbitrażowych kancelarii Wardyński i Wspólnicy