Ekoznak towarowy dla ekodrzwi?
Przedrostek eko- w połączeniu z nazwą rodzajową produktów, dla których wnosi się o rejestrację, ma charakter opisowy. Dlatego takie oznaczenie nie może zostać zarejestrowane jako znak towarowy.
Wyrok Sądu Pierwszej Instancji (SPI) z 15 stycznia 2013 r. w sprawie T-625/11
BSH Bosch und Siemens Hausgeräte GmbH (dalej spółka Bosch) złożył w Urzędzie ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (OHIM) wniosek o zarejestrowanie w charakterze wspólnotowego znaku towarowego słownego oznaczenia „ecoDoor” [pol. ekoDrzwi]. Towary, dla których wniesiono o rejestrację, to różnego rodzaju urządzenia gospodarstwa domowego jak pralki, lodówki, kuchenki oraz automaty do napojów, monet itp. OHIM odmówił rejestracji tego oznaczenia z powodu jego opisowego charakteru i braku charakteru odróżniającego.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. c rozporządzenia Rady (WE) nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego nie rejestruje się oznaczeń, które składają się wyłącznie z elementów, które mogą służyć w obrocie do wskazania właściwości towaru, o którego rejestrację się wnosi. Chodzi w szczególności o takie cechy jak pochodzenie, jakość, ilość, sposób wytwarzania czy skład. Powyższy katalog to tylko przykładowe wyliczenie. Ocena istnienia opisowego charakteru oznaczenia powinna być dokonywana stosownie do okoliczności każdej sprawy. Ogólnie rzecz biorąc, można stwierdzić, że chodzi o wszelkiego rodzaju oznaczenia, które ze swojej istoty będą postrzegane przez właściwy krąg odbiorców jako informacje o właściwościach produktu. W dotychczasowym orzecznictwie wskazuje się, że skojarzenie ma być bezpośrednie i rzeczywiste, co – jak się wydaje – należy interpretować jako skojarzenie instynktowne.
Wyłączenie z rejestracji oznaczeń opisowych jest uzasadnione zabezpieczeniem interesu ogółu. Rejestracja takiego oznaczenia jako znaku towarowego przyznawałaby monopol na jego używanie tylko właścicielowi oraz podmiotom, którym właściciel udzieli zgody na używanie. Reguła ta chroni zarówno interes przedsiębiorców, którzy chcą przekazać konsumentom informacje o immamentnych cechach oferowanych produktów, jak również interes konsumentów, którzy przed podjęciem decyzji o ich nabyciu mogą szybko zapoznać się z informacją dotyczącą ich właściwości.
W okolicznościach omawianej sprawy SPI uznał, że oznaczenie „eko” wywołuje wśród konsumentów natychmiastowe skojarzenie, że produkt nim opatrzony jest „przyjazny dla środowiska” bądź „ekonomiczny pod względem energetycznym”. Skrót „eko” jest bowiem powszechnie używany na rynku, w związku z czym konsumenci bez trudu odczytują „eko” jako „ekologiczny”, co może wskazywać na cechę produktu. Nie będzie przy tym miało znaczenia, czy konsument ma świadomość, w czym konkretnie przejawia się ekologiczny charakter towaru: czy jest to ekologiczny skład, czy też ekologiczny sposób wytworzenia.
W tej sprawie połączenie elementu „eko” z nazwą rodzajową „Door” [drzwi] będzie przez odbiorców postrzegane po prostu jako „ekologiczne drzwi” bądź „drzwi, których budowa i sposób funkcjonowania są ekologiczne”. W konsekwencji należy uznać, że oznaczenie takie oceniane całościowo jest pozbawione charakteru odróżniającego.
Choć w omawianej sprawie wniosek o rejestrację oznaczenia „ekoDoor” został zawężony do różnego rodzaju urządzeń, a z pierwotnej listy zostały wykreślone „części maszyn i urządzeń takie jak drzwi”, SPI potwierdził, że oznaczenie zgłoszone do rejestracji opisuje właściwości towarów. Uznał, że oznaczenie „ecoDoor”, choć stanowi opis właściwości części wbudowanej w dany towar, może być opisowe dla całego towaru. Klienci mogą bowiem automatycznie i bez głębszego zastanowienia kojarzyć cechę części opisywaną przez oznaczenie z właściwościami całego towaru.
W okolicznościach omawianej sprawy sąd wskazał, że ekologiczne właściwości produktów mają coraz większe znaczenie dla podejmowanych przez konsumentów decyzji co do nabycia towarów, w szczególności przy wyborze urządzeń wykorzystujących energię. W związku z tym ekologiczne właściwości drzwi mogą mieć istotny wpływ na uznanie, że produkt jako całość ma ekologiczne właściwości.
Wzrost świadomości ekologicznej bez wątpienia przekłada się na wysoką atrakcyjność określeń „eko”, czy „ekologiczny”, a produkty oraz usługi tak oznaczone cieszą się dużym zainteresowaniem. Należy jednak pamiętać, że podstawową funkcją znaku towarowego jest wskazywanie na pochodzenie (od konkretnego przedsiębiorcy) towaru nim opatrzonego, a nie określanie jego właściwości. Rejestracja wszelkiego rodzaju oznaczeń opisowych nie może stać w sprzeczności z dobrymi obyczajami kupieckimi, ograniczając innym podmiotom możliwość używania oznaczeń opisowych. Dlatego też należy przyjąć, że jest dopuszczalna tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach.
Ewa Górnisiewicz-Kaczor, Zespół Własności Intelektualnej kancelarii Wardyński i Wspólnicy
