Crowdfunding sposobem na pozyskanie kapitału przez spółki | Co do zasady

Po lipcowych zmianach w prawie spółki kapitałowe mogą korzystać z dobrodziejstw crowdfundingu. Diabeł jak zwykle tkwi w szczegółach.

14 lipca 2022 r. w życie weszła ustawa z dnia 7 lipca 2022 roku o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Ustawa odnosi się do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z dnia 7 października 2020 roku w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych zmieniającego rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937.

Rozporządzenie jest stosowane bezpośrednio, w związku z czym uregulowane nim kwestie nie zostały w całości implementowane do prawa polskiego, a ustawa powołuje się na treść rozporządzenia poprzez odniesienie. W związku z tym dla pełnego ustalenia, jakie przepisy zostały wprowadzone w zakresie finansowania społecznościowego, niezbędna jest łączna analiza obu przepisów.

Czym jest finansowanie społecznościowe

Usługa finansowania społecznościowego oznacza kojarzenie inwestorów zainteresowanych finansowaniem przedsięwzięć gospodarczych z właścicielami projektów z wykorzystaniem platformy finansowania społecznościowego. Usługa ta obejmuje działania takie jak ułatwianie udzielania pożyczek lub subemisję bez gwarancji przejęcia emisji.

Zgodnie z założeniami przedstawionymi w rozporządzeniu świadczenie usług finansowania społecznościowego ma na celu ułatwienie finansowania projektu przez pozyskiwanie kapitału od dużej liczby osób, z których każda inwestuje stosunkowo niewielkie kwoty za pośrednictwem publicznie dostępnego internetowego systemu informacyjnego. Obejmuje to więc usługi otwarte dla nieograniczonej liczby inwestorów, którzy jednocześnie otrzymują propozycje inwestycyjne, i wiąże się z pozyskiwaniem środków finansowych głównie od osób fizycznych.

Oprócz ogólnych postanowień mających na celu określenie wymogów w zakresie świadczenia usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz tryb wykonywania nadzoru nad taką działalnością, ustawa wprowadza zmiany do wielu ustaw. Chcemy tu zasygnalizować te, które dotyczą prawa spółek i rynku kapitałowego. 

Zmiany w Kodeksie spółek handlowych

Rozporządzenie upoważnia państwo członkowskie do zezwolenia, aby udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością były zbywane za pośrednictwem platformy finansowania społecznościowego. Jest to jednak uwarunkowane brakiem ograniczeń uniemożliwiających zbycie udziałów, w tym ograniczeń możliwości oferowania lub reklamowania tych udziałów publicznie.

Udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością nie są instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, nie podlegają nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego i zgodnie z Kodeksem spółek handlowych nie są przeznaczone do publicznego obrotu z uwagi na formalne wymogi związane ze zbyciem udziału, tj. poświadczenie podpisów zbywcy oraz nabywcy przez notariusza oraz zakaz wystawiania dokumentów na okaziciela na udziały lub prawa do zysku w spółce.

Zgodnie z rozporządzeniem spółka z ograniczoną odpowiedzialnością będzie mogła pozyskiwać kapitał poprzez emisję obligacji lub zaciągać pożyczki przy wykorzystaniu crowdfundingu jako właściciel projektu.

W ustawie nie skorzystano z opcji narodowej, ale w celu zapewnienia równych zasad pozyskiwania kapitału przez spółki o różnych formach prawnych wprowadzono zakaz publicznego promowania nabycia/objęcia udziałów.

Oznacza to brak możliwości zbywania udziałów przez podmioty nienadzorowane przez KNF, które mogłyby, działając w ramach swobody działalności gospodarczej, publicznie promować nabycie takich udziałów za pomocą portali internetowych, pełniących analogiczną funkcję do platform prowadzonych przez dostawców usług finansowania społecznościowego.

Zgodnie z ustawą oferta nabycia/objęcia udziałów nie może być składana nieoznaczonemu adresatowi, a nabycie/objęcie nie może być promowane przez kierowanie reklamy lub innej formy promocji do nieoznaczonego adresata.

Każdy, kto składa ofertę nabycia/objęcia udziałów z naruszeniem przytoczonych zasad, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 6 miesięcy.

Zmiany w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi

Zmiany w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi oznaczają, że spółka prowadząca rynek regulowany oraz każda inna osoba prawna może prowadzić działalność polegającą na świadczeniu usług finansowania społecznościowego wyłącznie po uzyskaniu zezwolenia w sposób opisany szczegółowo w rozporządzeniu.

Wniosek o wydanie takiego zezwolenia powinien zostać skierowany do KNF. Zadaniem Komisji jest ocena, czy wnioskodawca spełnia wymogi rozporządzenia. KNF bierze przy tym pod uwagę charakter, skalę i stopień złożoności usług finansowania społecznościowego.

KNF może odmówić wydania zezwolenia, jeśli wystąpią obiektywne przesłanki wskazujące na możliwość potencjalnego zagrożenia dla skutecznego, prawidłowego i ostrożnego zarządzania daną osobą prawną, lub na możliwość potencjalnego zagrożenia dla ciągłości jej działania i dla odpowiedniego uwzględnienia interesów jej klientów i integralności rynku.

Ponadto warto zauważyć, że w wyniku nowelizacji dokonywanie oferty publicznej, subskrypcji lub sprzedaży na podstawie oferty publicznej dokonywanej za pośrednictwem dostawcy usług finansowania społecznościowego nie wymaga pośrednictwa firmy inwestycyjnej.

Zmiany w ustawie o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.

Ustawa wprowadziła także zmiany do ustawy o ofercie publicznej w zakresie oferty papierów wartościowych dokonywanej za pośrednictwem dostawcy usług finansowania społecznościowego.

Oferta taka wymaga udostepnienia do publicznej wiadomości arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych, o którym mowa w artykule 23 rozporządzenia. Dostawca przekazuje KNF informacje zawarte w arkuszu na co najmniej 7 dni roboczych przed dniem udostępnienia go do publicznej wiadomości. Emitent może udostępnić taki arkusz na swojej stronie internetowej nie wcześniej niż po udostępnieniu go przez dostawcę usług finansowania społecznościowego, wraz z informacją, że udział w ofercie jest możliwy tylko za pośrednictwem tego dostawcy.

Kto dokonuje oferty publicznej z pominięciem przepisów wynikających z rozporządzenia, podlega grzywnie do 10 000 000 zł albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.

Danuta Pajewska, radca prawny, Aleksandra Nowacka, praktyka rynków kapitałowych i instytucji finansowych kancelarii Wardyński i Wspólnicy