Artykuły | Co do zasady

W ostatnim czasie media wielokrotnie informowały o zatrzymaniach prezesów, członków zarządów, dyrektorów spółek. W przestrzeni publicznej pojawiał się wówczas szereg pytań o zasadność takich czynności, zwłaszcza wtedy, gdy sądy odmawiały uwzględniania prokuratorskich wniosków o zastosowanie tymczasowego aresztowania.

Inwestor jest gospodarzem budowy i w praktyce to on decyduje o treści umowy z wykonawcą, w tym o swojej aktywności w realizacji inwestycji. Od inwestora zależy bowiem sposób zorganizowania procesu budowlanego. Zamawiający mają różne preferencje – nie zawsze chcą i mogą dokładnie śledzić tok prowadzonych prac. Umowa z wykonawcą powinna więc zostać odpowiednio dopasowana do przyjętego modelu współpracy i uwzględniać możliwy dla inwestora poziom kontroli działań generalnego wykonawcy.

Do Sejmu trafił projekt ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw. Projektowane przepisy mają na celu całkowitą elektronizację „Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami” (BDO). Zamiarem projektodawcy jest również poszerzenie funkcjonalności bazy – BDO będzie służyć przedsiębiorcom do prowadzenia bieżącej ewidencji odpadów. Dzięki temu organy będą mogły zidentyfikować wytwórcę i kolejnych posiadaczy odpadów.

Jeśli wykonawca nie zgodzi się na przedłużenie okresu związania ofertą, po tym jak zamawiający zwróci się do niego z taką prośbą, jego oferta podlega odrzuceniu. Nie są jednak jasne skutki upływu terminu związania, jeżeli wykonawca nie przedłuży go z własnej inicjatywy. Ustawa Prawo zamówień publicznych w obecnym brzmieniu nie rozstrzyga, czy oferta wykonawcy pozostaje ważna po upływie terminu związania.

Od 25 czerwca 2017 r., czyli od wejścia w życie nowelizacji ustawy Prawo farmaceutyczne (potocznie zwanej „Apteka dla aptekarza”), transakcji na rynku aptecznym było niewiele. Te, które miały miejsce, były obarczone znacznym ryzykiem regulacyjnym. W związku z ostatnią interpretacją Ministerstwa Zdrowia ta sytuacja może ulec zmianie. Czy jesteśmy świadkami stopniowego odchodzenia od restrykcyjnych ograniczeń tej nowelizacji?

Przepis art. 647¹ k.c. wprowadzający gwarancyjną odpowiedzialność inwestora za długi wykonawcy wobec podwykonawców został wprowadzony do polskiego porządku prawnego w 2003 r. W kwietniu 2017 r. ustawodawca gruntownie go znowelizował ustawą „o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności”. Po dwóch latach jej obowiązywania próbujemy odpowiedzieć na pytanie, czy tytuł ustawy odpowiada rzeczywistości i czy podwykonawca rzeczywiście ma większe szanse otrzymania zapłaty za swoją pracę.

Regulacja zawarta w art. 649(1) – 649(5) Kodeksu cywilnego ma służyć temu, aby udzielane na zlecenie inwestora zabezpieczenie w postaci gwarancji zapłaty za roboty budowlane zabezpieczało terminową zapłatę wynagrodzenia dla wykonawcy. Można jednak podejrzewać, że instrument ten w praktyce jest wykorzystywany w zupełnie innym celu.

Ustawodawca przyznał podwykonawcom duży poziom ochrony. Postanowienia o odpowiedzialności solidarnej są surowe dla inwestora i często w praktyce oznaczają ryzyko podwójnej płatności za to samo: raz na rzecz wykonawcy, a drugi raz na rzecz podwykonawcy. Inwestor powinien więc zapewnić sobie możliwość odzyskania od generalnego wykonawcy kwot wypłaconych bezpośrednio podwykonawcom.

Prawo zamówień publicznych przewiduje autonomiczne względem Kodeksu cywilnego zasady rozliczeń z podwykonawcami. Regulacje obowiązują niezależnie od siebie, lecz do umów zawieranych w reżimie zamówień publicznych są one stosowane równolegle.

Od czasu wprowadzenia do Kodeksu cywilnego, a później również do Prawa zamówień publicznych, przepisów o solidarnej odpowiedzialności inwestora za zapłatę należną podwykonawcom robót budowlanych, generalni wykonawcy znajdują się w swoistym potrzasku – między koniecznością nadzoru i dyscyplinowania podwykonawców a presją inwestora, by ich rozliczać.

Zapowiedź wprowadzenia testu przedsiębiorcy wzbudziła ostatnio zrozumiały niepokój na rynku. Skoro jednak projekt nowelizacji nie został jeszcze nawet opublikowany, warto się zastanowić, czy nasza aktywność faktycznie jest prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniu obecnych przepisów.

Jednym z terminów odmienianych ostatnio przez wszystkie przypadki przez prawników i ekonomistów w Europie i na świecie jest „uberyzacja pracy”. Termin ten określa zjawisko, z którym mamy do czynienia w nowoczesnej gospodarce, a które polega na tym, że przedstawiciele różnych zawodów, zamiast świadczyć pracę na rzecz pracodawców, świadczą ją w formie usług na rzecz klientów w ramach samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej za pośrednictwem różnego rodzaju platform internetowych. Termin wziął oczywiście swoją nazwę od znanej wszystkim aplikacji przewozowej. Podobne platformy działają jednak także w innych branżach i sektorach.