nieruchomości | Co do zasady

Dekret z 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy nie przesądzał, kto może być stroną postępowania prowadzonego w jego trybie. Lukę tę wypełnia orzecznictwo sądów administracyjnych.

Popełnione w toku nacjonalizacji uchybienia, zarówno proceduralne, jak i materialnoprawne, często stanowią podstawę stwierdzenia nieważności decyzji nacjonalizacyjnej i upoważniają do zwrotu nieruchomości lub do uzyskania stosownego odszkodowania.

Aby zbadać zasadność oddalenia wniosku o przyznanie własności czasowej (jego niezasadne oddalenie pozwala dziś dochodzić zwrotu nieruchomości), należy przyjrzeć się planom zagospodarowania obowiązującym w chwili rozpatrywania tego wniosku.

Po II wojnie światowej znacjonalizowano niemal wszystkie nieruchomości kościelne. Wciąż trwające postępowania reprywatyzacyjne mogą prowadzić do przywrócenia własności nieruchomości, do przyznania nieruchomości zamiennej lub do przyznania odszkodowania.

W naszej praktyce często spotykamy się z nieprawidłowościami przy ustanawianiu odrębnej własności lokali. Dotyczy to w szczególności lokali komunalnych zbywanych przez Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego na rzecz ich najemców.

Uczestnicy postępowania regulacyjnego mogą niemal dowolnie kształtować treść ugody, zawierając w niej np. postanowienia o rekompensacie pieniężnej w zamian za rezygnację z roszczenia. Muszą jednak pamiętać, że zawarta ugoda jest ostateczna.

Służebność gruntowa polega często na obowiązku umożliwienia przejazdu na sąsiednią działkę. Podstawowym sposobem powstania służebności gruntowej jest umowa albo orzeczenie sądu. Czy jednak takie prawo można nabyć również poprzez zasiedzenie?

Niedochowanie obowiązków związanych z prawem pierwokupu nieruchomości może być źródłem roszczeń odszkodowawczych, a nawet uznania bezwarunkowej umowy sprzedaży za nieważną.

Według danych Rządowego Centrum Legislacji na dzień 31 grudnia 2011 roku nie zostało zrealizowanych 128 upoważnień ustawowych. Nadal nie ma np. rozporządzenia, które znacznie zwiększyłoby ochronę obywateli w obrocie nieruchomościami.

Gmina, uchwalając miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, kształtuje ład przestrzenny na swoim terenie. Jeśli jednak powoduje to ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości w dotychczasowy sposób, powstawać mogą roszczenia odszkodowawcze.

Obciążenie hipoteką części ułamkowych wszystkich nieruchomości utworzonych wskutek podziału nieruchomości, której część ułamkowa przed podziałem była obciążona hipoteką, jest niezgodne z konstytucją.

Zdaniem rzecznika praw obywatelskich stan ten może naruszać konstytucyjne prawo do słusznego odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość.