Wyrok sądu polubownego i jego wykonanie | Co do zasady

Co zrobić, gdy wyrok jest niejasny lub zawiera błędy?

W terminie miesiąca od dnia wydania wyroku sąd polubowny może z urzędu sprostować błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki.

Każda ze stron może, po zawiadomieniu drugiej strony, zwrócić się do sądu polubownego o dokonanie takiego sprostowania w tekście wyroku, a także o rozstrzygnięcie wątpliwości co do treści wyroku. Prośba powinna być skierowana do sądu w terminie 2 tygodni od dnia otrzymania wyroku, chyba że strony uzgodniły inny termin.

Sąd polubowny wydaje stosowne postanowienie w terminie kolejnych 2 tygodni od dnia otrzymania wniosku.

Sąd polubowny może przedłużyć termin do złożenia wniosku o sprostowanie lub wykładnię wyroku, jeżeli uzna to za niezbędne.

Co można zrobić, gdy sąd polubowny nie orzekł o części roszczenia?

Jeżeli strony nie postanowiły inaczej, każda z nich może, po zawiadomieniu drugiej strony, zwrócić się do sądu polubownego w terminie miesiąca od dnia otrzymania wyroku z wnioskiem o jego uzupełnienie co do żądań zgłoszonych w postępowaniu, o których sąd polubowny nie orzekł w wyroku. Po rozpoznaniu wniosku sąd polubowny wydaje wyrok uzupełniający w terminie do dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku.

Sąd polubowny może przedłużyć termin do złożenia wniosku o wydanie wyroku uzupełniającego, jeżeli uzna to za niezbędne.

Jakie są przesłanki uchylenia wyroku sądu polubownego?

Wyrok sądu polubownego wydany może zostać uchylony przez sąd powszechny wyłącznie w postępowaniu wszczętym na skutek wniesienia skargi o jego uchylenie i tylko w przypadku, gdy:

• brak było zapisu na sąd polubowny, zapis na sąd polubowny jest nieważny, bezskuteczny albo utracił moc według prawa dla niego właściwego,
• strona nie była należycie zawiadomiona o wyznaczeniu arbitra, o postępowaniu przed sądem polubownym lub w inny sposób była pozbawiona możności obrony swoich praw przed sądem polubownym,
• wyrok sądu polubownego dotyczy sporu nieobjętego zapisem na sąd polubowny lub wykracza poza zakres takiego zapisu (jeżeli jednak rozstrzygnięcie w sprawach objętych zapisem na sąd polubowny daje się oddzielić od rozstrzygnięcia w sprawach nieobjętych tym zapisem lub wykraczających poza jego zakres, wyrok może być uchylony jedynie w zakresie spraw nieobjętych zapisem lub wykraczających poza jego zakres),
• nie zachowano wymagań co do składu sądu polubownego lub podstawowych zasad postępowania przed tym sądem, wynikających z ustawy lub określonych przez strony,
• wyrok uzyskano za pomocą przestępstwa albo podstawą wydania wyroku był dokument podrobiony lub przerobiony,
• w tej samej sprawie między tymi samymi stronami zapadł prawomocny wyrok sądu,
• według ustawy spór nie może być rozstrzygnięty przez sąd polubowny,
• wyrok sądu polubownego jest sprzeczny z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego).

Każda strona jest uprawniona do wniesienia skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego w terminie trzech miesięcy od dnia doręczenia wyroku lub orzeczenia rozstrzygającego o wniosku o uzupełnienie, sprostowanie bądź wykładnię wyroku. W przypadku uzyskania wyroku za pomocą przestępstwa lub na podstawie sfałszowanego lub przerobionego dokumentu oraz w przypadku, gdy w tej samej sprawie między tymi samymi stronami zapadł prawomocny wyrok sądu termin liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie uchylenia, ale wniesienie skargi może nastąpić nie dalej niż w ciągu pięciu lat od doręczenia wyroku sądu polubownego.

Sąd, do którego wniesiono skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego, może – na wniosek jednej ze stron – zawiesić postępowanie na czas określony, aby umożliwić sądowi polubownemu ponowne podjęcie postępowania w celu usunięcia podstaw do uchylenia wyroku sądu polubownego.

Jakie są zasady wykonania krajowych orzeczeń arbitrażowych i jakie koszty się z tym wiążą?

Wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta mają moc prawną na równi z wyrokiem sądu lub ugodą zawartą przed sądem po ich uznaniu przez sąd albo po stwierdzeniu przez sąd ich wykonalności.

Niezależnie od tego, w jakim państwie zostały wydane, uznanie albo stwierdzenie ich wykonalności odbywa się na zasadach określonych w k.p.c.

O uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed tym sądem zawartej orzeka na wniosek strony sąd, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy, gdyby strony nie dokonały zapisu na sąd polubowny.

Od wniosku takiego pobierana jest opłata stała w wysokości 300 złotych.

Do wniosku strona jest obowiązana załączyć oryginał lub poświadczony przez sąd polubowny odpis jego wyroku lub ugody, jak również oryginał zapisu na sąd polubowny lub urzędowo poświadczony jego odpis. Jeżeli wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta albo zapis na sąd polubowny nie są sporządzone w języku polskim, strona jest obowiązana dołączyć uwierzytelniony ich przekład na język polski.

Wykonalność wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej, nadających się do wykonania w drodze egzekucji, sąd stwierdza, nadając im klauzulę wykonalności.

Sąd odmawia uznania albo stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej, jeżeli:

• według przepisów ustawy spór nie może być poddany pod rozstrzygnięcie sądu polubownego,
• uznanie lub wykonanie wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego).

Ponadto na wniosek strony sąd odmówi uznania lub stwierdzenia wykonalności, gdy:

• nie było zapisu na sąd polubowny, zapis na sąd polubowny jest nieważny, bezskuteczny albo utracił moc według prawa dla niego właściwego,
• strona nie była należycie zawiadomiona o wyznaczeniu arbitra, o postępowaniu przed sądem polubownym lub w inny sposób była pozbawiona możliwości obrony swoich praw przed sądem polubownym,
• wyrok sądu polubownego dotyczy sporu nieobjętego zapisem na sąd polubowny lub wykracza poza zakres takiego zapisu, jeżeli jednak rozstrzygnięcie w sprawach objętych zapisem na sąd polubowny daje się oddzielić od rozstrzygnięcia w sprawach nieobjętych tym zapisem lub wykraczających poza jego zakres, odmowa uznania albo stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego może dotyczyć jedynie spraw nieobjętych zapisem lub wykraczających poza jego zakres,
• skład sądu polubownego lub postępowanie przed tym sądem nie były zgodne z umową stron lub – w braku w tym przedmiocie umowy – nie były zgodne z prawem państwa, w którym przeprowadzono postępowanie przed sądem polubownym,
• wyrok sądu polubownego nie stał się jeszcze dla stron wiążący lub został uchylony albo jego wykonanie zostało wstrzymane przez sąd państwa, w którym lub według prawa którego wyrok ten został wydany.

Jakie są zasady wykonania zagranicznych orzeczeń arbitrażowych i jakie koszty się z tym wiążą?

Uznawanie i wykonywanie zagranicznych orzeczeń arbitrażowych zostały uregulowane w następujących aktach prawnych:

• Kodeks postępowania cywilnego (k.p.c.)
• Konwencja nowojorska o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych.

Uznawanie i wykonywanie zagranicznych orzeczeń odbywa się albo na podstawie umów międzynarodowych, które zgodnie z konstytucyjną zasadą mają pierwszeństwo przed prawem wewnętrznym, albo, w braku takiej umowy, na podstawie k.p.c.

Wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta mają moc prawną na równi z wyrokiem sądu lub ugodą zawartą przed sądem po ich uznaniu przez sąd albo po stwierdzeniu przez sąd ich wykonalności.

Niezależnie od tego, w jakim państwie zostały wydane, uznanie albo stwierdzenie ich wykonalności odbywa się na zasadach określonych w k.p.c.

O uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed tym sądem zawartej orzeka na wniosek strony sąd, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy, gdyby strony nie dokonały zapisu na sąd polubowny.

Od wniosku takiego pobierana jest opłata stała w wysokości 300 złotych.

Do wniosku strona jest obowiązana załączyć oryginał lub poświadczony przez sąd polubowny odpis jego wyroku lub ugody, jak również oryginał zapisu na sąd polubowny lub urzędowo poświadczony jego odpis. Jeżeli wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta albo zapis na sąd polubowny nie są sporządzone w języku polskim, strona jest obowiązana dołączyć uwierzytelniony ich przekład na język polski.

Wykonalność wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej, nadających się do wykonania w drodze egzekucji, sąd stwierdza, nadając im klauzulę wykonalności.

Sąd odmawia uznania albo stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej, jeżeli:

• według przepisów ustawy spór nie może być poddany pod rozstrzygnięcie sądu polubownego,
• uznanie lub wykonanie wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego).

Ponadto na wniosek strony sąd odmówi uznania lub stwierdzenia wykonalności, gdy:

• nie było zapisu na sąd polubowny, zapis na sąd polubowny jest nieważny, bezskuteczny albo utracił moc według prawa dla niego właściwego,
• strona nie była należycie zawiadomiona o wyznaczeniu arbitra, o postępowaniu przed sądem polubownym lub w inny sposób była pozbawiona możliwości obrony swoich praw przed sądem polubownym,
• wyrok sądu polubownego dotyczy sporu nieobjętego zapisem na sąd polubowny lub wykracza poza zakres takiego zapisu, jeżeli jednak rozstrzygnięcie w sprawach objętych zapisem na sąd polubowny daje się oddzielić od rozstrzygnięcia w sprawach nieobjętych tym zapisem lub wykraczających poza jego zakres, odmowa uznania albo stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego może dotyczyć jedynie spraw nieobjętych zapisem lub wykraczających poza jego zakres,
• skład sądu polubownego lub postępowanie przed tym sądem nie były zgodne z umową stron lub – w braku w tym przedmiocie umowy – nie były zgodne z prawem państwa, w którym przeprowadzono postępowanie przed sądem polubownym,
• wyrok sądu polubownego nie stał się jeszcze dla stron wiążący lub został uchylony albo jego wykonanie zostało wstrzymane przez sąd państwa, w którym lub według prawa którego wyrok ten został wydany.

O uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności wyroku sądu polubownego wydanego za granicą lub ugody zawartej przed sądem polubownym za granicą sąd orzeka po przeprowadzeniu rozprawy.