Stan zagrożenia epidemicznego a obowiązek odbycia kwarantanny
13 marca 2020 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego. Wskazuje ono, że w okresie od dnia 14 marca 2020 r. do odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej ogłasza się stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. Skutkiem tego jest m.in. wstrzymanie międzynarodowych połączeń lotniczych i kolejowych oraz zakaz wjazdu cudzoziemców na teren RP. Z kolei każda osoba przekraczająca granicę państwową w celu udania się do swojego miejsca zamieszkania lub pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązana poddać się obowiązkowej 14-dniowej kwarantannie. Podstawy jej odbycia różnią od generalnych reguł w tym zakresie.
Kwarantanna
Zgodnie z przepisamiustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi państwowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny może wydać decyzję o poddaniu kwarantannie osoby przebywającej na terytorium RP, jeśli jest ona:
- zakażona,
- chora na chorobę zakaźną albo
- podejrzana o zakażenie lub chorobę zakaźną lub
- miała styczność ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego.
Co ważne, decyzja inspektora sanitarnego stanowi podstawę do wypłaty świadczeń z tytułu choroby na ogólnych zasadach. Wynika to z tego, że czas, w którym ubezpieczony przebywa w kwarantannie, traktuje się jak okres niezdolności do pracy, nawet jeśli osoba w niej przebywająca nie choruje. Za ten czas należne są świadczenia na takich samych zasadach, jak gdyby poddany kwarantannie był chory. W przypadku pracowników – zgodnie z ogólnymi zasadami:
- przez pierwsze 33 dni (14 dni dla pracowników powyżej 50. roku życia) niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym pracodawca wypłaca im wynagrodzenie chorobowe,
- po upływie tego czasu pracownikowi należny jest zasiłek chorobowy finansowany przez ZUS.
Zatem za czas nieobecności w pracy z powodu kwarantanny przysługuje wynagrodzenie za czas choroby lub zasiłek chorobowy. Jak wskazuje ZUS na swojej stronie internetowej, decyzja o poddaniu kwarantannie może być dostarczona do pracodawcy bądź do placówki ZUS nawet po okresie kwarantanny.
Ponadto jeżeli lekarz leczący uzna, że w trakcie hospitalizacji, izolacji lub kwarantanny ze względu na stan zdrowia osoby poddanej tym obowiązkom uzasadnione jest orzeczenie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, i potwierdzi to, wystawiając zaświadczenie lekarskie, jest ono także dokumentem do ustalenia prawa i wypłaty świadczeń z tytułu choroby. Ocena, czy stan zdrowia uzasadnia wystawienie zaświadczenia lekarskiego, pozostaje w kompetencji lekarza.
Kwarantanna w przypadku przekroczenia granicy
Wydane rozporządzenie modyfikuje jednak zasady dotyczące odbywania kwarantanny w stosunku do osób przybywających do Polski. Zgodnie z nim w okresie stanu zagrożenia epidemicznego osoba przekraczająca granicę państwową w celu udania się do swojego miejsca zamieszkania lub pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ma obowiązek:
- podać funkcjonariuszowi Straży Granicznej:
- adres swojego miejsca zamieszkania lub pobytu, w którym będzie odbywać obowiązkową kwarantannę,
- numer telefonu do kontaktu ze sobą;
- odbyć, po przekroczeniu granicy państwowej, obowiązkową kwarantannę trwającą 14 dni, licząc od dnia następującego po przekroczeniu tej granicy.
Informację o adresie miejsca zamieszkania lub pobytu oraz numerze telefonu do kontaktu, wraz z innymi danymi tej osoby pozyskanymi w ramach kontroli, Straż Graniczna udostępnia organom Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Co istotne, w stosunku do obowiązku odbycia 14-dniowej kwarantanny nie wydaje się odrębnej decyzji organu inspekcji sanitarnej. Jest to ważne z punku widzenia prawidłowego rozliczenia wynagrodzenia pracownika poddanego kwarantannie. W standardowej procedurze kwarantanny to inspektor sanitarny wydaje odpowiednią decyzję. Pojawia się więc pytanie: jak pracownik ma udokumentować pracodawcy fakt odbywania obowiązkowej kwarantanny?
Pracownicy powinni przede wszystkim pamiętać, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy to pracownik powinien uprzedzić pracodawcę o przyczynie i przewidywanym okresie nieobecności w pracy, jeżeli przyczyna tej nieobecności jest z góry wiadoma lub możliwa do przewidzenia.
W tym konkretnym wypadku pracownik nie dostarczy jednak pracodawcy decyzji o kwarantannie, gdyż nie jest ona w ogóle wydawana. Wydaje się, że podstawą do wypłaty wynagrodzenia chorobowego powinna być stosowna informacja pracownika o przekroczeniu granicy, wraz z pisemnym oświadczeniem o poleceniu odbycia kwarantanny zgodnie z przepisami rozporządzenia w sprawie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego. Z pewnością kwestia ta powinna zostać potwierdzona przez ZUS, aby pracodawcy nie mieli wątpliwości co do bieżących rozliczeń wynagrodzenia z pracownikami.
Dobrowolna kwarantanna
Należy pamiętać, że jeśli pracownik dobrowolnie powstrzyma się od pracy i zdecyduje się profilaktycznie na domową kwarantannę, nie otrzyma z tego tytułu zaświadczenia lekarskiego ani decyzji inspektora sanitarnego. Tym samym nie będzie mu przysługiwało prawo do świadczeń pieniężnych w razie choroby. Jeżeli jednak w tym czasie pracownik będzie wykonywał pracę (np. w ramach polecenia pracy zdalnej), zachowa prawo do wynagrodzenia za pracę.
Mateusz Brząkowski, radca prawny, praktyka prawa pracy kancelarii Wardyński i Wspólnicy
Artykuł pierwotnie opublikowany na portalu hrlaw.pl