Likwidacja w trakcie organizacji

15.12.2011 prawo spółek

W niektórych sytuacjach spółka kapitałowa w organizacji będzie musiała przejść proces likwidacji. Różnice w stosunku do likwidacji spółki już zarejestrowanej będą niewielkie, a poniesione koszty mogą być zbliżone.

W obrocie gospodarczym może zdarzyć się tak, że zawiązana spółka kapitałowa będzie musiała zakończyć swój byt jeszcze przed rejestracją w Krajowym Rejestrze Sądowym. Przyczyny takiego stanu rzeczy mogą być różne: nietrafiony pomysł na biznes, niedoszacowanie kosztów rozpoczęcia działalności i w efekcie brak funduszy na dalszą działalność, brak porozumienia pomiędzy wspólnikami, śmierć jednego ze wspólników czy brak powołania zarządu spółki.

Jeżeli spółka w wyniku któregoś z powyższych zdarzeń nie zostanie zgłoszona przez zarząd do sądu rejestrowego w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy (statutu) spółki albo postanowienie sądu rejestrowego odmawiające rejestracji stanie się prawomocne, a także spełniona zostanie jedna z poniższych przesłanek:

spółka nie będzie w stanie dokonać niezwłocznie zwrotu wspólnikom (akcjonariuszom) wszystkich wniesionych przez nich wkładów,
spółka nie będzie w stanie pokryć w pełni wierzytelności osób trzecich,

zarząd spółki będzie zobowiązany do przeprowadzenia jej likwidacji (w przypadku braku zarządu likwidację przeprowadza likwidator lub likwidatorzy ustanowieni uchwałą zgromadzenia wspólników).

Generalnie likwidację spółki w organizacji prowadzi się na podstawie przepisów dotyczących likwidacji spółek już zarejestrowanych.

W związku z tym informacja o rozpoczęciu likwidacji spółki w organizacji będzie podlegała zgłoszeniu do sądu rejestrowego. Podstawą nie będzie jednak wniosek rejestracyjny, w związku z czym spółka nie zostanie wpisana do rejestru. Dokumenty dotyczące likwidacji będą podlegały wyłącznie złożeniu do rejestru.

W trakcie likwidacji firma spółki powinna zawierać dodatkowe oznaczenie „w likwidacji”. Likwidatorzy będą zobowiązani sporządzić bilans otwarcia likwidacji i przedstawić go wspólnikom (akcjonariuszom) do zatwierdzenia. Powinni również dążyć do zakończenia interesów bieżących spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki. Nowe interesy będą mogli wszczynać tylko wówczas, gdy będzie to potrzebne do ukończenia spraw w toku.

Likwidatorzy zobowiązani będą ogłosić w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki informację o otwarciu likwidacji, wzywając wierzycieli spółki do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie jednego miesiąca od dnia ukazania się ogłoszenia (w przypadku likwidacji spółki już zarejestrowanej ten termin wynosi trzy miesiące). Niestety, tak jak w przypadku likwidacji spółki już zarejestrowanej, likwidatorzy spółki będą mogli dokonać podziału majątku spółki pomiędzy jej wspólników (akcjonariuszy), pomniejszonego o zobowiązania spółki (proporcjonalnie do wniesionych wkładów), dopiero po upływie sześciu miesięcy od daty ogłoszenia – w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz po upływie jednego roku – w przypadku spółki akcyjnej. Spółka w organizacji ulegnie rozwiązaniu z dniem zatwierdzenia przez zgromadzenie wspólników (walne zgromadzenie) sprawozdania likwidacyjnego. Jeżeli zwołane zgromadzenie wspólników nie odbędzie się z powodu braku kworum, likwidatorzy będą zobowiązani ogłosić sprawozdanie likwidacyjne w siedzibie spółki, a następnie złożyć je w sądzie rejestrowym.

Rozpoczęty proces likwidacji nie będzie mógł ulec skróceniu nawet w przypadku, gdy spółka nie posiadała zobowiązań wobec wierzycieli w chwili rozpoczęcia procesu likwidacji. Samo otwarcie likwidacji i jej przeprowadzenie może natomiast spowodować powstanie takich zobowiązań po stronie spółki. Będą nimi np. koszty usług księgowych świadczonych na rzecz spółki, niezbędnych przy sporządzaniu bilansu otwarcia likwidacji czy sprawozdania likwidacyjnego spółki, jak również koszty zarchiwizowania dokumentacji spółki. W przypadku przedłużającego się procesu likwidacji mogą pojawić się również koszty przygotowania rocznego sprawozdania finansowego oraz inne koszty.

Jeżeli spółka w organizacji nie spłaci swoich zobowiązań lub nie zwróci wkładów wszystkim wspólnikom spółki niezwłocznie, wspólnicy zostaną narażeni na poniesienie dodatkowych kosztów związanych z procesem likwidacji. Należy przy tym zaznaczyć, że wspólnicy, którzy nie zdążyli wnieść wkładów do spółki, powinni uczestniczyć finansowo w pokryciu kosztów przeprowadzenia likwidacji, jak również w pokryciu zobowiązań spółki wobec jej wierzycieli.

Łukasz Śliwiński, Zespół Prawa Korporacyjnego, Restrukturyzacji Spółek i Kontraktów Handlowych kancelarii Wardyński i Wspólnicy