Krótka sprzedaż - nowe obowiązki informacyjne
1 listopada 2012 r. weszło w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 236/2012 z dnia 14 marca 2012 r. w sprawie krótkiej sprzedaży i wybranych aspektów dotyczących swapów ryzyka kredytowego.
Równocześnie weszły w życie przepisy wykonawcze do rozporządzenia wydane przez Komisję Europejską w postaci kilku rozporządzeń delegowanych.
Cel i zakres regulacji
Nowa regulacja ma na celu ujednolicenie w państwach członkowskich Unii Europejskiej zasad dotyczących zawierania transakcji krótkiej sprzedaży, zwiększenie przejrzystości w zakresie zawierania tych transakcji na rynkach finansowych w Europie oraz zapewnienie większej koordynacji i spójności działań pomiędzy państwami członkowskimi.
Jej zakresem objęte zostały transakcje krótkiej sprzedaży, dotyczące akcji dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym w państwach członkowskich Unii Europejskiej (np. na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie) oraz instrumentów dłużnych wyemitowanych przez państwa lub agendy państwowe (tzw. dług państwowy) oraz transakcje dotyczące swapów ryzyka kredytowego z tytułu długu państwowego.
Sama zaś krótka sprzedaż, której dotyczą omawiane przepisy, jest transakcją sprzedaży akcji lub instrumentów dłużnych, które w chwili zawarcia umowy sprzedaży nie są własnością sprzedającego, a sprzedający mógł, ale nie musiał, już w chwili dokonywania sprzedaży pożyczyć te papiery w celu dokonania rozrachunku transakcji lub uzgodnić ich pożyczenie.
Obowiązek informowania o pozycji krótkiej netto
Jednym z obszarów regulowanych przez rozporządzenie jest wprowadzenie wymogu zgłaszania przez osoby posiadające pozycje krótkie netto w zakresie akcji lub w związku z długiem państwowym informacji o ich zaangażowaniu w transakcje krótkiej sprzedaży, w przypadku gdy zaangażowanie to przekroczy określone przepisami progi albo spadnie poniżej tych progów.
Dla pozycji krótkiej netto wobec akcji próg ten został ustalony na poziomie 0,2% wyemitowanego kapitału zakładowego spółki oraz każdych kolejnych 0,1%. Dla długu państwowego progi te dla każdego z państw członkowskich Unii Europejskiej publikuje Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (w j. ang. ESMA).
Zgłoszenie powinno być dokonane nie później niż do godziny 15.30 następnego dnia roboczego (handlowego) po dniu, w którym osoba osiągnęła daną pozycję. W przypadku pozycji krótkich dotyczących akcji dopuszczonych do obrotu na GPW zawiadomienia składane powinny być do Komisji Nadzoru Finansowego (KNF).
Należy podkreślić, że dla określenia pozycji krótkiej, która podlega zgłoszeniu, należy brać pod uwagę nie tylko transakcje krótkiej sprzedaży akcji lub instrumentu dłużnego zawarte na danym rynku obrotu tymi papierami, ale również pozycje krótkie na tych papierach wartościowych powstałe w wyniku transakcji zawieranych poza rynkiem oraz pozycje powstałe w wyniku zawierania transakcji pochodnych (np. opcje, kontrakty terminowe).
Ponadto podobnie jak ma to miejsce w przypadku obowiązków informacyjnych związanych z posiadaniem akcji spółek giełdowych, tak też i w przypadku posiadania pozycji krótkich przewidziano szczegółowe zasady dotyczące obliczania pozycji krótkich posiadanych przez fundusze zarządzane przez tego samego zarządzającego lub przez podmioty wchodzące w skład grupy kapitałowej.
Rozporządzenie przewiduje również obowiązek podania do publicznej wiadomości posiadanych pozycji krótkich netto dotyczących akcji, które przekroczą próg 0,5% wyemitowanego kapitału zakładowego spółki oraz każdych kolejnych 0,1%. Publiczne ujawnienie tych informacji odbywać się powinno za pośrednictwem strony internetowej, która powinna być w tym celu udostępniona przez właściwy organ nadzoru, czyli w przypadku Polski przez KNF. Jeżeli osoby obowiązane do dokonania publikacji nie będą mogły same zamieścić wymaganych informacji na stronie internetowej, należy uznać, że przekazanie zawiadomienia do KNF będzie jednocześnie spełnieniem obowiązku publicznego ujawnienia znacznych pozycji krótkich netto. Z informacji uzyskanych od KNF wynika, że informacje na temat pozycji krótkich netto z tytułu akcji będą podawane do wiadomości publicznej poprzez zamieszczenie ich przez Komisję na jej stronie internetowej.
Nadzór i sankcje
Nadzór nad wypełnianiem powyższych obowiązków w poszczególnych państwach członkowskich sprawować będą właściwe organy nadzoru. W Polsce organem nadzoru nad rynkiem kapitałowym jest KNF, który będzie również czuwać nad przestrzeganiem przepisów rozporządzenia w zakresie krótkiej sprzedaży. Właściwość ta zapewne znajdzie jeszcze swe potwierdzenie w regulacji ustawowej. Podobnie wygląda sytuacja w zakresie sankcji administracyjnych za nieprzestrzeganie obowiązków zgłaszania pozycji krótkiej akcji i długu państwowego, które muszą zostać przyjęte przez ustawodawstwa poszczególnych państw członkowskich.
Marcin Pietkiewicz, Zespół Rynków Kapitałowych i Instytucji Finansowych kancelarii Wardyński i Wspólnicy
