konkurencja | Co do zasady

Program compliance w obszarze prawa ochrony konkurencji powinien strzec przedsiębiorcę przed dopuszczaniem się naruszeń ściganych przez UOKiK. Chodzi w szczególności o antykonkurencyjne porozumienia między konkurentami, antykonkurencyjne porozumienia między dostawcą i dystrybutorami, a także nadużywanie pozycji dominującej. Takie naruszenia są zagrożone karą do 10% obrotów przedsiębiorcy.

Od 1 stycznia 2020 r. obowiązują nowe przepisy dotyczące zatorów płatniczych. Chodzi o nowelizację ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych oraz zmiany m.in. w Kodeksie postępowania cywilnego i ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Jaki ma to wpływ na compliance w firmie?

Współczesne prawo ochrony konkurencji zostało zbudowane na dwóch filarach. Są nimi wiara w liberalną gospodarkę rynkową oraz wiara w analizę ekonomiczną. Obecnie w wielu krajach Zachodu – w tym w Polsce – wiara ta wyraźnie gaśnie. Jakie będzie zatem prawo ochrony konkurencji w trzeciej dekadzie XXI wieku i czy obecna sytuacja nieuchronnie doprowadzi do zmian w zasadach jego stosowania?

7 listopada br. w postępowaniu antymonopolowym przeciw Gazpromowi i pięciu międzynarodowym podmiotom odpowiedzialnym za finansowanie gazociągu Nord Stream 2 Prezes UOKiK, decyzją nr DKK-217/2019, nałożył na jeden z nich karę finansową rekordowej wysokości. Powodem ukarania Engie Energy Management Holding Switzerland AG z siedzibą w Szwajcarii kwotą w wysokości 172 mln zł było niewywiązanie się spółki z obowiązku przekazania na żądanie Prezesa UOKiK informacji i dokumentów w trakcie postępowania.

UOKiK udostępnił dwa nowe narzędzia związane z pozyskiwaniem przezeń informacji o naruszeniach prawa ochrony konkurencji. Sygnaliści otrzymali możliwość szyfrowanej komunikacji z Urzędem za pośrednictwem nowej platformy internetowej, a wszyscy przedsiębiorcy – krótkie wyjaśnienia dotyczące przepisów regulujących przeszukania.

W dniu 1 stycznia 2020 r. wejdą w życie nowe zasady dotyczące terminów zapłaty w transakcjach handlowych. Oto niektóre z nich.

W ostatnich dniach pojawiły się informacje o dwóch postępowaniach – porozumienia ciepłowników w Warszawie i transakcji przejęcia Eurozetu – prowadzonych przez Prezesa UOKiK, które, z różnych względów, będą godne śledzenia.

Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i dyrektyw Komisji Europejskiej praktyka wyłaniania usługodawcy w drodze przetargu publicznego powinna być zgodna z zasadą proporcjonalności i równego traktowania. Niewątpliwie Urząd Zamówień Publicznych i Krajowa Izba Odwoławcza powinny dokonywać oceny przetargu publicznego przez pryzmat tych zasad. Nie jest jednak jasne, czy do tych zasad powinien odwoływać się Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, do którego kierowane są skargi na naruszenie przepisów ochrony konkurencji w postępowaniach przetargowych.

Ustalenie terminu przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody z tytułu naruszenia przepisów antymonopolowych nie jest sprawą prostą. Roszczenia takie mogą być formułowane bądź po wydaniu decyzji Prezesa UOKiK w sprawach praktyk ograniczających konkurencję (follow on actions), bądź też bez oczekiwania na wydanie takiej decyzji (stand-alone actions). W odniesieniu do tej drugiej opcji warto podkreślić, że ścieżka administracyjna nie jest jedyną możliwością dochodzenia praw przez podmiot poszkodowany praktykami antymonopolowymi. Nie musi on czekać na rozstrzygnięcie spraw przez Prezesa UOKiK, lecz może samodzielnie wnieść powództwo do sądu cywilnego przeciwko podmiotowi, który jego zdaniem dopuścił się zakazanych praktyk.

Wyrok Sądu Najwyższego uchylający prawomocność decyzji Prezesa UOKiK nie działa wobec wszystkich uczestników porozumienia ograniczającego konkurencję. Jeżeli skarga kasacyjna jednego z nich została odrzucona lub Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia jej do rozpoznania, sprawa wobec niego nieodwołalnie się kończy, niezależnie od tego, jak potoczą się dalsze losy postępowania i czy decyzja Prezesa UOKiK ostatecznie się utrzyma.

Prezes UOKiK po raz pierwszy prowadzi postępowanie antymonopolowe, w którym badane jest naruszenie zakazu porozumień ograniczających konkurencję nie tylko przez przedsiębiorców, ale i przez osoby nimi zarządzające. To kamień milowy w historii stosowania prawa ochrony konkurencji w Polsce. Warto przy okazji przypomnieć, jakie są zasady odpowiedzialności osób zarządzających przedsiębiorcą i jego przedsiębiorstwem w kontekście zakazanych porozumień.

Wraz ze zmianą ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zmieni się zakres ustawowej ochrony tajemnic przedsiębiorstwa. Informacje znane lub łatwe do pozyskania dla osób z danej branży lub obeznanych z danym tematem nie będą stanowić tajemnicy przedsiębiorstwa, nawet jeśli nie zostały udostępnione szerszemu ogółowi. Może nie wystarczyć też samo oznaczenie „poufne”.