Angelika Bednarz | Co do zasady

Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał 21 grudnia 2021 r. wyrok w sprawie Stołkowski przeciwko Polsce (skarga nr 58795/15), stwierdzając naruszenie przez Polskę prawa własności skarżącego. Sprawa dotyczyła długotrwałego zabezpieczenia majątkowego na samochodzie skarżącego w ramach prowadzonego przeciwko niemu postępowania karnego, co poskutkowało dziesięciokrotnym spadkiem wartości pojazdu. Wobec tego Trybunał, odwołując się do zasad rządzących prawem własności, rozstrzygnął, kiedy zabezpieczenie majątkowe na samochodzie może być nieadekwatne, mimo istniejącego interesu publicznego oraz podstawy prawnej do stosowania takiego środka.

Sprawcami przestępstw granicznych bywają nie tylko handlarze ludźmi czy przemytnicy towarów. Coraz częściej są nimi obywatele państw trzecich chcący podróżować po terytorium UE w celach naukowych, zarobkowych i turystycznych. Aby ułatwić sobie uzyskanie wizy czy przedłużenie pobytu, sięgają po usługi pośredników, którzy nie zawsze działają zgodnie z prawem. Wiele w ten sposób ryzykują. Jeśli Straż Graniczna stwierdzi, że paszport lub wiza są sfałszowane, może się to skończyć nie tylko odmową wjazdu do państwa członkowskiego UE, ale też skazaniem i umieszczeniem danych takiej osoby w rejestrach utrudniających przyszłe podróżowanie po strefie Schengen. Czy w takiej sytuacji podróżujący może się jakoś bronić?

Procedowana aktualnie w Sejmie nowa ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych wymusi nowe spojrzenie na instytucje prawa karnego. Pewne środki, zdawałoby się, że właściwe tylko w odniesieniu do jednostek, będą musiały ulec przeorientowaniu na podmioty zbiorowe. To one po wejściu w życie ww. przepisów mają znajdować się w centrum zainteresowania organów ścigania. Nowe spojrzenie będzie dotyczyło m.in. prowokacji policyjnej (kontrolowanego wręczenia łapówki), którą dziś często stosuje się przeciwko przedsiębiorcom.