Skutki przekazania pracownikom bonów towarowych na gruncie podatku VAT
Pracodawcy odchodzą od wynagradzania lub premiowania pracowników za pomocą bonów towarowych ze względu na niekorzystne zmiany w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych. Teraz wydawanie bonów może rodzić dodatkowe ryzyko w podatku VAT.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 29 lipca 2010 roku w sprawie Astra Zeneca UK (C-40/09)
Niekorzystne dla podatników orzeczenie Trybunał wydał oceniając sytuację, w której pracownicy mogli pewną część świadczenia od pracodawcy uzyskać nie w pieniądzu, tylko w bonach towarowych, które mogli później wykorzystać w określonych sklepach.
Z wyroku Trybunału wynika, że przekazanie bonów pracownikom stanowi odpłatne świadczenie usług i podlega opodatkowaniu VAT. Trybunał wyraził zatem pogląd odmienny od dominującego do tej pory wśród polskich organów i sądów, uznających, że „sprzedaż czy też przekazanie bonów towarowych nie stanowi ani dostawy towarów, ani świadczenia usług” (tak wyrok WSA w Warszawie z dnia 3 grudnia 2009, III SA/Wa 1371/09 czy interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 26 czerwca 2009 roku, sygn. ILPP1/443-420/09-4/BP). Trybunał przyznał jednocześnie, że pracodawca może w tym przypadku odliczyć VAT naliczony wynikający z faktury wystawionej przez podmiot, od którego pracodawca nabył bony.
W kontekście tego orzeczenia problematyczny staje się pogląd prezentowany dotychczas przez polskie organy podatkowe. Z wydawanych przez nie interpretacji wynika bowiem, że podmioty wystawiające bony nie są z tego tytułu zobowiązane do zapłaty VAT. Takie stanowisko wyrażono między innymi w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 17 kwietnia 2009 roku (IPPP1-443-87/09-5/BS), interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 5 stycznia 2010 roku (IPPP3/443-1086/09-3/MM) czy w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 12 lutego 2010 roku (IPPP2/443-19/10-2/RR).
Ponadto, w świetle wspomnianego na wstępie wyroku Trybunału, rodzić się mogą wątpliwości co do sytuacji podatników, którzy dotychczas przekazywali swoim pracownikom bony niebędące częścią wynagrodzenia wynikającego z umowy, ale stanowiące nieodpłatną usługę ze strony pracodawcy (co zresztą wydaje się w warunkach polskich praktyką powszechniejszą). Tego rodzaju usługi na rzecz pracowników byłyby bowiem opodatkowane tylko, gdy pracodawcy przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu tych bonów.
Dotychczas pracodawcy nie mieli możliwości odliczenia podatku VAT naliczonego w związku z nabyciem bonów od ich dystrybutorów, gdyż według powszechnie przyjmowanego przez organy podatkowe stanowiska przekazanie bonów nie było opodatkowane, a ich wystawcy, postępując zgodnie z posiadanymi interpretacjami, nie wystawiali faktur, które uzasadniałyby możliwość odliczenia podatku naliczonego.
Organy podatkowe mogłyby jednak uznać w świetle wskazanego orzeczenia Trybunału, że skoro sprzedaż bonów była przez cały ten czas czynnością opodatkowaną, to nabywcom (czyli pracodawcom) przysługiwało także z tego tytułu prawo do odliczenia podatku naliczonego, bez względu na to, czy sprzedawca wystawił im fakturę czy nie. W takim wypadku pracodawcy przekazujący pracownikom bony powinni także wykazać VAT należny. Wyrok Trybunału mógłby zatem implikować w przypadku niektórych pracodawców ryzyko zaległości podatkowych VAT w związku z bezpłatnym wydaniem bonów pracownikom.