Mateusz Tusznio | Co do zasady

Przepisy Prawa restrukturyzacyjnego przewidują, że układ obejmuje co do zasady wszelkie wierzytelności dłużnika – poza wierzytelnościami, które ustawa wprost wskazuje jako pozaukładowe. Niekiedy jednak, aby przeprowadzić skuteczną restrukturyzację, nie trzeba osiągnąć porozumienia w zakresie wszystkich zobowiązań dłużnika. Dzieje się tak wówczas, gdy podmiot ma trudności jedynie z obsługą wybranych zobowiązań, które mają skądinąd zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. Właśnie na potrzeby takich sytuacji ustawodawca wprowadził instytucję układu częściowego.

Przejęcie zastawionych udziałów przez wierzyciela z zastawu rejestrowego to dopiero początek. Aby skutecznie przejąć kontrolę nad spółką i zaspokoić swoją wierzytelność w drodze sprzedaży udziałów lub aktywów, wierzyciel musi wykonać szereg czynności prawnych i faktycznych. Nie zawsze jest to proste.

Żądanie gwarancji zapłaty może pojawić się na biurku inwestora znienacka, powodując liczne komplikacje. Czasem wykonawcy składają takie żądanie, żeby mieć pretekst do odstąpienia od umowy. Zaczyna się wtedy wyścig z czasem, żeby nie dać im tego pretekstu. Można też zawczasu wybrać komercyjne rozwiązanie problemu, czyli linię gwarancyjną w umowie kredytowej.

W niektórych transakcjach finansowania – z różnych powodów związanych ze strukturą danej transakcji i ustaleniami komercyjnymi stron – czasem oferowane są mniej typowe aktywa jako przedmiot zabezpieczenia wierzytelności podmiotu finansującego. W takich sytuacjach strony muszą przemyśleć, jak dobrać instrumenty prawne do implementacji uzgodnień komercyjnych w przedmiocie zabezpieczeń. Ciekawym aktywem z uwagi na specyficzne regulacje ustawowe są jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym. 

Na dowód, że pełnomocnictwa w imieniu podmiotu zagranicznego udzieliły osoby mające prawo ten podmiot reprezentować, zwykle przedkłada się odpis z rejestru handlowego albo poświadczenie przez notariusza. Co jednak z państwami, w których nie ma rejestrów handlowych, a notariusze nie mają uprawnień do potwierdzania reprezentacji?

Pandemia utrudnia organizację tradycyjnych „closingów”. Wcześniej w typowych transakcjach finansowania nie było problemu z fizycznym spotkaniem się stron w celu podpisania kompletu dokumentacji finansowej, w tym dokumentów zabezpieczenia (np. umowy zastawu czy oświadczenia o ustanowieniu hipoteki). Można powiedzieć, że taki sposób procedowania był wręcz pożądany przez niektórych klientów. Pandemia zmieniła punkt widzenia, sprawiając, że więcej uwagi poświęca się możliwości zdalnego podpisywania umów.

Cesja praw na zabezpieczenie jest bardzo popularnym sposobem zabezpieczenia wierzytelności na polskim rynku. Wynika to z dużej elastyczności tego instrumentu i braku większych formalności, takich jak rejestracja w sądzie. W skrócie rzecz ujmując, cesja taka polega na przeniesieniu na kredytodawcę wierzytelności, które przysługują kredytobiorcy względem osób trzecich (np. wierzytelności z tytułu sprzedaży towarów). Jeśli kredyt nie jest spłacany w terminie, wpływy z wierzytelności przelanych na zabezpieczenie mogą służyć do zaspokojenia roszczenia kredytodawcy. Czy jednak w ten sposób można również przenieść prawa z weksla?

W 2019 r. weszły w życie regulacje prawne przewidujące obowiązkową dematerializację certyfikatów inwestycyjnych emitowanych przez zamknięte fundusze inwestycyjne, także tych, które nie są przedmiotem oferty publicznej ani nie są dopuszczone do zorganizowanego rynku obrotu. Nowo emitowane certyfikaty nie będą już mogły być wydawane jako dokument ani funkcjonować jako wpis w ewidencji certyfikatów inwestycyjnych prowadzonej przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych. Będą musiały zostać zapisane w depozycie papierów wartościowych prowadzonych przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych (KDPW). Przepisy te zostały następnie uzupełnione o zasady prowadzenia rejestru certyfikatów inwestycyjnych przez agenta emisji przed ich rejestracją w KDPW. Ta zasadnicza zmiana niesie za sobą szereg praktycznych i formalnych konsekwencji istotnych dla ustanawiania i egzekwowania zabezpieczeń na certyfikatach inwestycyjnych.

Ochrona środowiska to dziś istotne zagadnienie. Wiele organizacji i przedsiębiorstw stara się uwzględniać w swoich działaniach wymagania z nią związane. Również banki próbują nadążyć za obecnymi trendami, wprowadzając do swojej oferty produktowej tzw. eko-kredyty czy też zielone kredyty.

Kilka tygodni temu zaczął działać przepis Prawa bankowego nakładający na banki nowe obowiązki przy wypowiedzeniu kredytu. Wobec burzy medialnej dotyczącej tzw. podatku bankowego oraz dużej nowelizacji w przepisach upadłościowych i restrukturyzacyjnych łatwo nie docenić jego znaczenia. Jednak art. 75c Prawa bankowego, mimo że wprowadzony niejako przy okazji prac nad zmianami dotyczącymi zniesienia BTE, może spowodować wiele pytań w praktyce bankowej.

Nie ma wątpliwości, że zastawem zwykłym można zabezpieczyć tylko jedną wierzytelność. W przypadku zastawu finansowego zdania są jednak podzielone.

Do tej pory banki zdecydowanie łatwiej niż inni wierzyciele mogły się zabezpieczać i później dochodzić swoich wierzytelności. Czy nowelizacja Prawa bankowego to zmieni?