Kiedy można wnieść ponaglenie i następnie skargę do sądu?
Ostatnia duża nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego, która weszła w życie 1 czerwca br., wprowadziła nowy środek zwalczania bezczynności lub przewlekłości prowadzonego postępowania, jakim jest ponaglenie. Trzeba się tylko zastanowić, w jakich sprawach można je składać.
O ponagleniu jako takim pisaliśmy już jakiś czas temu. Obecny kształt przepisów art. 37 k.p.a. wynika bowiem z rezygnacji ustawodawcy z dotychczasowego rozwiązania i specyficznego zażalenia w zamian za nowy środek w postaci ponaglenia.
Instytucja ponaglenia jest jednak nowa i daje do myślenia, do jakich tak naprawdę spraw znajdzie zastosowanie – także w kontekście możliwości późniejszego skarżenia bezczynności albo przewlekłości postępowania do sądu administracyjnego.
Do spraw nowych
Jak bowiem wynika z przepisów przejściowych, Do postępowań administracyjnych wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia niniejszej ustawy ostateczną decyzją lub postanowieniem stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym, z tym że do tych postępowań stosuje się przepisy art. 96a-96n ustawy zmienianej w art. 1 (art. 16 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw z dnia 7 kwietnia 2017 r.).
Oznacza to, że jedynie przepisy o mediacji w administracji (o których pisaliśmy tutaj) stosuje się także do spraw, które były już w toku w momencie wejścia w życie nowelizacji. Pozostałych przepisów – w tym o ponagleniu – do spraw już wszczętych się nie stosuje, co oznacza, że ponaglenie w obecnym kształcie można wnosić jedynie w sprawach, które zostały wszczęte po 1 czerwca br.
We wszystkich innych sprawach bezczynność lub przewlekłość postępowania należy zwalczać „starym” zażaleniem.
Do sądu ze sprawami jeszcze nowszymi
Powyższe przekłada się także wprost na sprawy o bezczynność lub przewlekłość postępowania przed sądami administracyjnymi. Tu z kolei analizy wymagają art. 17 ust. 1 i 2 ustawy zmieniającej, zgodnie z którymi znowelizowane przepisy również stosuje się co do zasady w sprawach nowych (ust. 1), aczkolwiek zmienione art. 52 i art. 53 p.p.s.a. stosuje się też do aktów i czynności organów administracji publicznej dokonanych po dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej (ust. 2).
Co to oznacza? To mianowicie, że w sprawach, w których strona chciałaby zaskarżyć bezczynność lub przewlekłość postępowania, korzystając z dobrodziejstwa zniesienia terminu na wniesienie takiej skargi, przewidzianego w art. 53 § 2b p.p.s.a., zgodnie z którym skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania można wnieść w każdym czasie po wniesieniu ponaglenia do właściwego organu, strona musi uczestniczyć w nowej sprawie, tj. takiej, która została wszczęta po 1 czerwca br. W takich bowiem tylko sprawach można wnosić ponaglenia, a wniesienie ponaglenia (nie zażalenia ani innego środka) jest tutaj warunkiem złożenia skargi i skorzystania z możliwości złożenia jej bez terminu.
Wobec takiego kształtu przepisów zasadne jest przyjęcie, że w przypadku spraw wszczętych wcześniej (przed 1 czerwca br.) w dalszym ciągu trzeba posłużyć się zażaleniem albo wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa i tym samym zmieścić się w terminie 30- albo 60-dniowym, wynikającym z poprzedniego brzmienia art. 53 § 2 p.p.s.a.
Podsumowanie
Powyższe rozważania pokazują, że jakkolwiek różne wprowadzone nowelizacją zmiany są potrzebne i powinny okazać się pomocne w praktyce, tuż po wejściu w życie nowych przepisów pojawia się sporo wątpliwości interpretacyjnych, jak je stosować. Wątpliwości te jednak powinny albo rozwiać się z czasem i przyzwyczajeniem do nowych przepisów przez organy administracji i strony, albo też będą najpewniej wyjaśniane przez sądy administracyjne przy rozpatrywaniu konkretnych spraw.
dr Maciej Kiełbowski, adwokat, praktyka sporów administracyjnych kancelarii Wardyński i Wspólnicy
